زن در تفسیر نمونه صفحه 517

بنابراین جای این نداشت که قرآن بگوید او تصمیم بر این کار گرفت، زیرا این لحظه لحظه تصمیم نبود.

دو دیگر اینکه پیدا شدن حالت خشونت وانتقامجویی پس از این شکست طبیعی است،زیرااوتمام آنچه رادرتوان داشت ازطریق ملایمت بایوسف به خرج دادوچون نتوانست از این راه در او نفوذ کند به حربه دیگر متوسّل شد وآن خشونت بود.

سوم اینکه در ذیل آیه مورد بحث می خوانیم: (کَذلِکَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَالْفَحْشَاءَ) «ما بدی وفحشا را از یوسف برطرف ساختیم». فحشا یعنی آلودگی به بی عفّتی و«سوء» نجات از چنگالِ درگیری و زد وخورد واحیانآ قتل همسر عزیز مصر.(1)

به هر حال یوسف چون برهان پروردگار را دید با آن زن گلاویز نشد مبادا به او حمله کند ووی را مضروب سازد واین خود دلیلی شود که او قصد تجاوز داشته، لذا ترجیح داد خود را از آن محل دور سازد وبه سوی در بگریزد.

3. بی گمان یوسف جوانی بود با تمام احساسات جوانی، هر چند غرایز نیرومند او تحت فرمان عقل وایمان او بود، ولی طبیعی است هر گاه چنین انسانی در برابر صحنه های فوق العاده هیجان انگیزقرارگیردطوفانی دردرون اوبرپا می شود وغریزه وعقل به مبارزه بایکدیگربرمی خیزند،هرقدرامواج عوامل تحریک کننده نیرومندتر باشد، کفّه غرایز قوّت می گیرد، تا آنجا که ممکن است در یک لحظه زودگذر به آخرین مرحله قدرت برسد آن چنان که اگر از این مرحله گامی فراتر رود لغزشگاه هولناکی است، ناگهان نیروی ایمان وعقل به هیجان در می آید وبه اصطلاح بسیج می شود وکودتا می کند وقدرت غریزه را که تا لب پرتگاه کشانیده بود به عقب می راند.

قرآن مجید این لحظه زودگذر حسّاس وبحرانی را که در میان دو زمان آرامش وقابل اطمینان قرار گرفته بود، در آیه مورد بحث ترسیم کرده است. بنابراین منظور از جمله (هَمَّ بِهَا لَوْ لاَ أَنْ رَءَا بُرْهَانَ رَبِّهِ) این است که در کشمکش غریزه وعقل، یوسف تا لب پرتگاه کشیده شد امّا ناگهان بسیج فوق العاده نیروی ایمان وعقل، طوفان غریزه را در هم شکست،(2) تا کسی گمان نکند اگر یوسف توانست خود را از این پرتگاه برهاند

کار ساده ای انجام داده، چون عوامل گناه وهیجان در وجود او ضعیف بود، نه هرگز، او