زن در تفسیر نمونه صفحه 557

می دانیم خداوندی که از ازل، عالم به همه چیز بوده، معصیت گنهکاران واطاعت مطیعان را نیز می دانسته است، بنابراین اگر گنهکار گناه نکند، «علم خدا جهل شود»!

پاسخ این سؤال را دانشمندان وفلاسفه اسلامی از قدیم داده اند وآن اینکه: خداوند می داند که هر کس با استفاده از اختیار وآزادیش چه کاری را انجام می دهد، مثلاً در آیات مورد بحث، خداوند از آغاز می دانسته است «ابولهب» وهمسرش با میل واراده خود، هرگز ایمان نمی آورند نه از طریق اجبار والزام.

وبه تعبیر دیگر، عنصر آزادی اراده واختیار نیز جزء معلوم خداوند بوده، او می دانسته است که بندگان با صفت اختیار، وبا اراده خویش چه عملی را انجام می دهند.

مسلّمآ چنین علمی، وخبر دادن از چنان آینده ای، تأکیدی است بر مسأله اختیار، نه دلیلی بر اجبار - دقّت کنید.

3. همیشه نزدیکان بی بصیرت دورند!

این سوره بار دیگر این حقیقت را تأکید می کند که: خویشاوندی در صورتی که با پیوند مکتبی همراه نباشد، کمترین ارزشی ندارد، ومردان خدا در برابر منحرفان وجباران وگردنکشان هیچگونه انعطافی نشان نمی دادند، هر چند نزدیک ترین بستگان آنها بودند.

با اینکه «ابولهب» عموی پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله بود واز نزدیک ترین نزدیکانش محسوب می شد، وقتی خط مکتبی، اعتقادی وعملی خود را از او جدا کرد، همچون سایر منحرفان وگمراهان، زیر شدیدترین رگبارهای توبیخ وسرزنش قرار گرفت، وبه عکس، افراد دور افتاده ای بودند که نه تنها از بستگان پیغمبر صلی الله علیه و آله محسوب نمی شدند، بلکه از نژاد او واهل زبان او هم نبودند، ولی بر اثر پیوند فکری واعتقادی وعملی، آن قدر نزدیک شدند که طبق حدیث معروف: «سَلمانُ مِنّا أَهلُ البَیتِ؛ سلمان از خانواده ماست» گویی جزء خاندان پیغمبر شدند.(1)

درست است که آیات این سوره تنها از «ابولهب» وهمسرش سخن می گوید، ولی