زن در تفسیر نمونه صفحه 563

این تعبیر به وضوح بیانگر این حقیقت است که او به دقّت مراقب وضع کشور واوضاع حکومت خود بود وحتّی غیبت یک مرغ از چشم او پنهان نمی ماند.

بدون شک منظور از پرنده در اینجا همان هدهد است، چنانکه در ادامه سخن، قرآن می افزاید: سلیمان «گفت: چه شده است که هدهد را نمی بینم» (فَقَالَ مَا لِیَ لاَ أَرَی الْهُدْهُدَ).

«یا اینکه او از غایبان است» (أَمْ کَانَ مِنَ الْغَائِبِینَ).

در اینکه سلیمان علیه السلام از کجا متوجّه شد که هدهد در جمع او حاضر نیست، بعضی گفته اند: به خاطر این بود که هنگام حرکت کردن او، پرندگان بر سرش سایه می افکندند واو از وجود روزنه ای در این سایبان گسترده از غیبت هدهد آگاه شد.

وبعضی دیگر مأموریّتی برای هدهد در تشکیلات او قائل شده اند واو را مأمور یافتن مناطق آب می دانند، لذا هنگام نیاز به جست وجوگری برای آب او را غایب دید.

به هر حال این تعبیر که ابتدا گفت: «من او را نمی بینم» سپس افزود: «یا اینکه او از غایبان است» ممکن است اشاره به این باشد که آیا او بدون عذر موجّهی حضور ندارد ویا با عذر موجّهی غیبت کرده است؟

در هر صورت یک حکومت سازمان یافته ومنظّم وپرتوان، چاره ای ندارد جز اینکه تمام فعل وانفعالاتی را که در محیط کشور وقلمرو او واقع می شود زیر نظر بگیرد، وحتّی بود ونبود یک پرنده، یک مأمور عادی را از نظر دور ندارد، واین یک درس بزرگ است.

سلیمان برای اینکه حکم غیابی نکرده باشد ودر ضمن، غیبت هدهد روی بقیّه پرندگان اثر نگذارد - چه رسد به انسان هایی که پست های حسّاسی برعهده داشتند - افزود: «من او را قطعاً کیفر شدیدی خواهم کرد» (لاَُعَذِّبَنَّهُ عَذَابًا شَدِیدًا).

«ویا او را ذبح می کنم» (أَوْ لاََذْبَحَنَّهُ).

«یا برای غیبتش باید دلیل روشنی به من ارائه دهد» (أَوْ لَیَأْتِیَنِّی بِسُلْطَانٍ مُبِینٍ).

منظور از «سلطان» در اینجا دلیلی است که مایه تسلّط انسان بر اثبات مقصودش گردد، وتأکید آن به وسیله «مبین» برای این است که این فرد متخلّف حتماً باید دلیل کاملاً روشنی بر تخلّف خود اقامه کند.

در حقیقت، سلیمان علیه السلام بی آنکه غایبانه داوری کند، تهدید لازم را در صورت