زن در تفسیر نمونه صفحه 603

قاطعیّت بی نظیری با این حادثه برخورد کرد، ومنحرفان بدزبان ومنافقان تیره دل را محکم بر سر جای خود نشاند.

بدیهی است، این احکام شأن نزولش هر که باشد انحصار به او وآن زمان ومکان نداشته، ودر هر محیط وهر عصر وزمان جاری است.

بعد از همه این گفت وگوها به سراغ تفسیر آیات می رویم تا ببینیم چگونه قرآن با فصاحت وبلاغت تمام، این حادثه خاص را پیگیری وموشکافی نموده ودر نهایت حلّ وفصل کرده است.

تفسیر: داستان پرماجرای افک (تهمت عظیم)

نخستین آیه مورد بحث بی آنکه اصل حادثه را مطرح کند، می گوید: «کسانی که آن تهمت عظیم را مطرح کردند گروهی از شما بودند» (إِنَّ الَّذِینَ جَاءوُ بِالاِْفْک عُصْبَهٌ مِنْکُمْ).

زیرا از فنون فصاحت وبلاغت آن است که جمله های زاید را حذف کنند وبه دلالت التزامی کلمات قناعت نمایند.

واژه «افک» (بر وزن فکر) بنا به گفته راغب به هر چیزی گفته می شود که از حالت اصلی وطبیعیش دگرگون شود. مثلاً بادهای مخالف را که از مسیر اصلی انحراف یافته «مؤتفکه» می نامند، سپس به هر سخنی که انحراف از حق پیدا کند ومتمایل به خلاف واقع گردد - واز جمله دروغ وتهمت - «افک» گفته می شود.

مرحوم طبرسی در مجمع البیان معتقد است که «افک» به هر دروغ ساده ای نمی گویند، بلکه دروغ بزرگی است که مسأله ای را از صورت اصلیش دگرگون می سازد؛ بنابراین کلمه «افک» خود بیانگر اهمّیّت این حادثه ودروغ وتهمتی است که در این زمینه مطرح بود.

واژه «عُصبَه» (بر وزن لقمه) در اصل از مادّه «عصب» به معنی رشته های مخصوصی است که عضلات انسان را به هم پیوند داده ومجموعه آن سلسله اعصاب نام دارد، سپس به جمعیّتی که با هم متّحدند، پیوند، ارتباط، همکاری وهمفکری دارند «عصبه» گفته شده است.

به کار رفتن این واژه نشان می دهد که توطئه گران در داستان «افک» ارتباط نزدیک