زن در تفسیر نمونه صفحه 650

وامّا در مورد کنیز که مجاز شده به خاطر آن است که مشکل وگرفتاری پیامبر صلی الله علیه و آله از ناحیه زنان آزاد بود، لذا ضرورتی نداشت که این حکم در این مورد محدود شود، هر چند پیامبر صلی الله علیه و آله از این استثنا نیز طبق گواهی تاریخ استفاده نکرد.

این چیزی است که از ظاهر آیه به نظر می رسد.

2. روایات مخالف

در روایات متعدّدی که بعضی از نظر سند ضعیف وبعضی قابل ملاحظه است جمله «لاَ یَحِلُّ لَکَ النِّسَاءُ مِنْ بَعْدُ» اشاره به زنانی گرفته شده که در آیات 23 و24 سوره نساء تحریم آن بیان گردیده است (مادر ودختر وخواهر وعمّه وخاله و...) ودر ذیل بعضی از این اخبار تصریح شده که «چگونه ممکن است زنانی بر دیگران حلال باشند وبر پیامبر حرام؟ هیچ زنی بر او جز آنچه بر همه حرام است حرام نبوده است».(1)

البتّه بسیار بعید به نظر می رسد که این آیه ناظر به آیاتی باشد که در سوره نساء آمده است، ولی مشکل اینجاست که در بعضی از این روایات تصریح شده مراد از «مِن بَعدُ» بعد از محرّمات سوره نساء است.

بنابراین بهتر این است که از تفسیر این روایات که اخبار آحاد است صرف نظر کنیم وبه اصطلاح علم آن را به اهلش یعنی معصومین علیهم السلام واگذاریم،

زیرا هماهنگ با ظاهر آیه نیست وما موظّف به ظاهر آیه هستیم واخبار مزبور اخباری است ظنّی.

مطلب دیگر اینکه گروه کثیری معتقدند آیه مورد بحث هرگونه ازدواج مجدّد

را بر پیامبر صلی الله علیه و آله تحریم کرده، ولی بعداً این حکم منسوخ شده ومجدّداً اجازه ازدواج به پیامبر صلی الله علیه و آله داده شده است هر چند پیامبر صلی الله علیه و آله از آن استفاده نکرد. آنها آیه (اِنَّا أَحْلَلْنَا لَکَ أَزْوَاجَکَ الَّتِی آتَیْتَ أُجُورَهُنَّ...) را که قبل از آیه مورد بحث نازل شده، ناسخ آن می دانند ومعتقدند گرچه در قرآن قبل از آن نوشته شده، در نزول بعد از آن بوده است. وحتّی فاضل مقداد در کنز العرفان نقل می کند که فتوای مشهور میان اصحاب همین است.(2)