زن در تفسیر نمونه صفحه 660

تفسیر: مواردی که از این قانون حجاب مستثناست

از آنجا که در آیه گذشته حکم مطلقی درباره حجاب در مورد همسران پیامبر صلی الله علیه و آله آمده بود، اطلاق این حکم این توهّم را به وجود می آورد که محارم آنها نیز موظّف به اجرای آن هستند وتنها از پشت پرده باید با آنها تماس بگیرند. آیه مورد بحث نازل شد وحکم این مسأله را شرح داد.

می فرماید: «بر همسران پیامبر گناهی نیست که با پدران، فرزندان، برادران، فرزندانِ برادران، فرزندانِ خواهران خود، وزنان مسلمان، وبردگان خود، بدون حجاب تماس داشته باشند» (لاَ جُنَاحَ عَلَیْهِنَّ فِی آبَائِهِنَّ وَ لاَ أَبْنَائِهِنَّ وَ لاَ إِخْوَانِهِنَّ وَ لاَ أَبْنَاءِ إِخْوَانِهِنَّ وَ لاَ أَبْنَاءِ أَخَوَاتِهِنَّ وَ لاَ نِسَائِهِنَّ وَ لاَ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُنَّ).

به عبارت دیگر، محارم آنها که منحصر در این شش گروهند مستثنی هستند. واگر گفته شود افراد دیگری نیز جزءِ محارم اند که در این شش گروه نامی از آنها به میان نیامده مانند عموها ودایی ها در پاسخ باید گفت: از آنجا که قرآن فصاحت وبلاغت را در عالی ترین شکل خود رعایت می کند ویکی از اصول فصاحت این است که هیچ کلمه اضافی در سخن نباشد، لذا در اینجا از ذکر عموها ودایی ها خودداری کرده، چرا که با ذکر فرزندان برادر، وفرزندان خواهر، محرمیّت عموها ودایی ها روشن می شود، زیرا محرمیّت همواره دوجانبه است، همان گونه که فرزند برادر نسبت به انسان محرم است، او هم نسبت به فرزند برادرش محرم خواهد بود (ومی دانیم چنین زنی عمّه محسوب می شود) ونیز همان گونه که فرزند خواهر بر او محرم است او نیز به فرزند خواهر محرم است (ومی دانیم چنین زنی خاله محسوب می شود).

هنگامی که عمّه وخاله نسبت به پسر برادر وپسر خواهر محرم باشد، عمو

ودایی نیز نسبت به دختر برادر ودختر خواهر محرم خواهد بود (چرا که میان عمو وعمّه ونیز دایی وخاله هیچ تفاوتی نیست) واین یکی از ریزه کاری های قرآن است. دقّت کنید.

در اینجا سؤال دیگری مطرح می شود که پدر شوهر وپسر شوهر نیز جزءِ محارم زن محسوب می شود، چرا ذکری از اینها در اینجا به میان نیامده در حالی که در آیه 31 سوره نور آنها نیز به عنوان محارم مطرح شده اند.