تغییر جنسیت از منظر فقهی و حقوقی صفحه 114

ص:131

مرحلۀ اول: نگارش تحریر الوسیله و بیان مسألۀ تغییر جنسیت

مرحلۀ دوم: استفتای جدید از امام خمینی(ره)

مرحلۀ سوم: قواعد و مقررات پزشکی قانونی

مرحلۀ چهارم: رأی اداره حقوقی دادگستری جمهوری اسلامی ایران

مرحلۀ پنجم: صدور شناسنامۀ جدید پس از تغییر جنسیت

مرحلۀ ششم: دیدگاه فقها و مراجع شیعه دربارۀ تغییر جنسیت

اینک در ذیل، هر یک از مراحل پنج گانۀ فوق را توضیح می دهیم:

مبحث اول: نگارش کتاب تحریر الوسیله و بیان مسألۀ تغییر جنسیت

گفتار اول: بیان اهمیت مسأله

این مرحله متأسفانه از سوی عده ای از نویسندگان و اصحاب جراید مورد غفلت قرار گرفته است. هر گاه از تاریخچۀ تغییر جنسیت در ایران سخن به میان می آید، به فتوای امام خمینی(ره) که در سال 1364 ش. صادر شده است، به عنوان «سرآغاز تغییر جنسیت» در ایران اشاره می شود؛ در حالی که 22 سال قبل از این تاریخ، امام خمینی با صراحت تمام، مسألۀ عدم حرمت تغییر جنسیت و برخی مسایل دیگر را مطرح نموده بودند.

توضیح آن که مرحوم امام خمینی در سال 1343 ش. از سوی شاه ایران و در پی حوادث خونین پانزده خرداد و آغاز نهضت اسلامی، از قم به ترکیه تبعید شدند. در مدت اقامت ایشان در شهر «بورسا» - یکی از شهرهای ترکیه - کتابی به نام تحریر الوسیله، و در دو جلد به نگارش در آوردند که در اواخر جلد دوم، حدود ده مسألۀ مهم در باب مباحث فقهی تغییر جنسیت مطرح کرده اند. این کتاب، چهار سال بعد، یعنی در سال 1347 ش. در نجف اشرف به چاپ رسید. به نظر نگارنده، دیدگاه امام خمینی در این کتاب، سرآغاز مباحث فقهی و حقوقی تغییر جنسیت در جهان است و با جرأت می توان گفت: قبل از ایشان، هیچ فقیه یا دانشمندی این مباحث را مطرح نکرده است. دیدگاه امام خمینی در تحریر الوسیله مهم ترین منبع فقهی برای تبیین جایگاه حقوقی