تغییر جنسیت از منظر فقهی و حقوقی صفحه 16

ص:33

ترکیه تبعید شد. محل سکونت امام خمینی در ترکیه، شهری به نام «بورسا» بود که ایشان نیز در مقدمۀ جلد اول کتاب «تحریر الوسیله» بدان اشاره کرده است(1). در هر حال، کتاب «تحریر الوسیله» درمدت شش ماه به نگارش در آمد که در انتهای جلد دوم مباحثی چند دربارۀ مسایل جدید فقهی، از جمله «تغییر جنسیت» مطرح شده است.

ب) استفتاءآت، کتاب های فقهی و...:

با پیشرفت علم پزشکی و افزایش جراحی های تغییر جنسیت، پرسش های فقهی متعددی از سوی مقلّدین و مردم متدین مطرح شده است. تقریباً تمام رساله هایی که تحت عنوان: رسالۀ استفتاءآت، احکام پزشکی و مانند آن از سوی مراجع تقلید انتشار یافته است، مسألۀ تغییر جنسیت را نیز مورد بررسی قرار داده است. این امر نشان می دهد که این مسأله، پر دامنه و مورد پرسش عدّۀ زیادی از مردم، جامعۀ پزشکی و مراکز علمی و دانشگاهی بوده است. مراجع و فقیهان زیادی در این باره، اظهار نظر کرده اند که بیان دیدگاه ها و نظرات آن در بخش های آتی این رساله خواهد آمد. در این جا، به عنوان بیان «پیشینۀ تحقیق» اسامی تعدادی از آنان را می آوریم:

1. آیت الله سید ابوالقاسم خویی:

ر. ک: الف - ابوالقاسم موسوی خویی؛ استفتاءآت: پرسش و پاسخ.

ب - ابوالقاسم موسوی خویی؛ منیه السائل؛ استفتاءآت هامه، تدوین از: موسی مفیدالدین عاصی عاملی، چاپ سوم.

ج - سید حسین الحسینی؛ احکام المغتربین، و فقاً لفتاوی عشرۀ من مراجع التقلید.

2. آیت الله سید محمد رضا گلپایگانی:

ر. ک: سید حسین الحسینی؛ احکام المغتربین، وفقاً لفتاوی عشره آن مراجع التقلید.