تغییر جنسیت از منظر فقهی و حقوقی صفحه 235

ص:252

1- (1) سید محمد صدر، منهج الصادقین، ج 3، ص 642: «تبدیل جنس الحیوان جائز مطلقا، لأنّ النظر إلی عورته جائز مطلقا، کما أنّ إضراره بشکل غیر معتد به غیر محرم شرعاً».
2- (2) ر. ک: محمد قائنی، المبسوط فی المسائل الطبیه، ج 1، ص 220.
3- (3) سید عبدالاعلی سبزواری، مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، ج 9، ص 305.

مبحث دوم: دیدگاه فقیهان اهل سنت در تغییر جنسیت حیوانات

صاحب نظران اهل سنت عمدتاً در ذیل آیۀ شریفه: «فلیغیرن خلق الله»(1) و تحت عنوان «خصاء الحیوان» (اخته کردن حیوانات) اظهار نظر کرده اند و دیدگاه واحدی هم در این زمینه وجود ندارد. صاحب تفسیر «محاسن التأویل» با استناد به آیۀ فوق و نیز برخی روایات اهل سنت معتقد است که اخته کردن حیوانات حرام است.(2) جارالله زمخشری، صاحب تفسیر «الکشاف» معتقد است که اخته کردن حیوانات در نزد علمای اهل سنت جایز است.(3) صاحب تفسیر «غرائب القرآن» نیز دیدگاه زمخشری را بیان می کند.(4) نووی، شارح صحیح مسلم در این باره معتقد است که تغییر در حیوانات به منظور بهبود گوشت آنان جایز است، ولی در حیوانات دیگر جایز نیست. وی می گوید:

حیواناتی که در سن کم یا زیاد بوده و خورده نمی شوند (گوشتی نیستند)، جایز نیست اخته گردند، اما حیواناتی که گوشتی هستند، جایز است در سن کم اخته گردند؛ چون در آن یک هدفی وجود دارد و آن عبارت است از بهبود گوشت حیوان و جایز نیست حیوانات گوشتی در سن زیاد اخته گردند.(5) عکرمه و گروهی از مفسرین اهل سنت معتقدند که تغییر در حیوانات (اخته کردن) جایز است؛ چون ظاهراً در این کار یک غرض عقلایی وجود دارد.(6)