تغییر جنسیت از منظر فقهی و حقوقی صفحه 292

ص:309

است، نمی تواند شوهر دیگر اختیار کند.(1)

یکی از پرسش های مطرح در بحث تغییر جنسیتِ یکی از زوجین، مسألۀ لزوم یا عدم لزوم عِدّه پس از تغییرجنسیتِ یکی از آن دو است. آیا پس از تغییر جنسیت و بطلان نکاح سابق، عده (مانند: عِدّۀ طلاق یا عِدّۀ فسخ) لازم است یا خیر؟

این مسأله را در سه مبحث زیر مورد بررسی قرار می دهیم:

مبحث اول: تغییر جنسیت زوجه و مسألۀ عدّه

هرگاه زوجه به هر دلیلی تغییر جنسیت دهد و به مرد تبدیل شود، چنان چه این فرد قصد ازدواج فوری داشته باشد، می تواند ازدواج کند، یا این که باید عده طلاق یا فسخ نکاح نگه دارد؟

البته عدۀ طلاق یا عدۀ فسخ در صورتی است که بین زوجین قبل از تغییر جنسیت آمیزش صورت گرفته باشد، ولی اگر قبل از تغییر، مباشرتی نبوده، لزوم عده منتفی می گردد.

توضیح بیش تر آن که، اگر زوجین به دلیل طلاق یا فسخ نکاح یا انفساخ از یکدیگر جدا شوند، از دو حالت خارج نیست: یا این که قبلاً میان آن دو آمیزش وجود داشته یا نه. در صورت اول، زوجه لازم است پس از جدایی به مدت سه طهر یا سه ماه، از ازدواج مجدد خودداری کند و پس از اتمام مدت عده، مجاز به ازدواج مجدد است، اما چنان چه قبل از جدایی میان آن دو مباشرتی نبوده و آن گاه به دلیل طلاق یا فسخ از یکدیگر جدا شوند، زن می تواند بلافاصله با مرد دیگری ازدواج مجدد نماید و سپری کردن دوران عِدّه، لزومی ندارد. البته «عدۀ وفات» در هر حال لازم است، چه میان آن دو مباشرتی صورت گرفته باشد یا نه.

با این توضیح، این پرسش مطرح است چنان چه میان زوجین که قبلاً آمیزش صورت

گرفته و زوجه تغییر جنسیت داده، آیا نگه داشتن عده (مانند: عدۀ طلاق یا عدۀ فسخ)