تغییر جنسیت از منظر فقهی و حقوقی صفحه 296

ص:313

است؛ زیرا عده بر زنان واجب است و در صورتی که زن تغییر جنسیت بدهد از موضوع حکم خارج می شود و معنا ندارد با از بین رفتن موضوع، حکم باقی باشد.

مبحث چهارم: بررسی و تحلیل چند فتوای فقهی در بحث «تغییر جنسیت و عِدّه»

اشاره

در پرسش و پاسخ از آیت الله سید علی خامنه ای چنین آمده است:

آیا.... مردانی که قبلاً زن بوده اند و با تغییر جنسیت به مرد تبدیل شده اند، که همگی آن ها حامله شدنشان محال است، در نگه داشتن عده آیا به دختران قبل از بلوغ (غیر مدخوله) و یائسه ملحق می شوند؟

پاسخ: ملحق نیستند.(1) دلیل حکم فوق شاید این باشد که اساساً موضوع عوض شده و اگر تغییر جنسیت واقعی باشد، زن پس از تغییر جنسیت به گروه مردان ملحق است. بنابراین، الحاق آنان به دختران قبل از بلوغ و زنان یائسه بی معنا است. هم چنین آیت الله سید علی سیستانی(2) و آیت الله محمد فاضل لنکرانی(3) معتقدند که مردانی که قبلاً زن بوده اند و با تغییر جنسیت به مرد تبدیل شده اند، از نظر حکم عدّه، به دختران قبل از بلوغ و زنان یائسه ملحق نیستند.

نیز آیت الله محمد فاضل لنکرانی در جای دیگر چنین تأکید می کنند:

اگر زن هنگامی که در عدّه است تغییر جنسیت دهد، باقی ماندۀ عده اش ساقط می شود و دیگر لازم نیست بقیۀ عدّه را نگه دارد حتّی اگر در عدۀ وفات باشد.(4)

در پرسش و پاسخ از آیت الله محمد ابراهیم جناتی چنین آمده است:

سؤال: زنی که در زمان عدّه، تغییر جنسیت داده وظیفه اش چیست ؟

جواب: اگر کسی در زمان عده، تغییر جنسیت دهد، عده اش ساقط است حتی

عدۀ وفات.(5)