تغییر جنسیت از منظر فقهی و حقوقی صفحه 317

ص:334

فصل سوم: تغییرجنسیت و مسألۀ ولایت و حضانت کودکان

اشاره

از مباحث مهم مربوط به تغییر جنسیت، تأثیر تغییر جنسیت بر ولایت و حضانت کودکان است. این مسأله را در ضمن دو مبحث پی می گیریم:

مبحث اول: تغییر جنسیت و مسألۀ ولایت و سرپرستی کودکان

اشاره

ولایت به معنی عام، سلطه ای است که شخص بر مال و جان دیگری پیدا می کند و شامل ولایت پدر و جد پدری و پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) و حاکم نیز می شود، ولی در روابط خانوادگی، عبارت از اقتداری است که قانون گذار به منظور ادارۀ امور مالی و گاه تربیت کودک (یا سفیه و مجنونی که حجرشان متصل به زمان صغر است) به پدر و جدّ پدری اعطا کرده است. گاه وصی منصوب از طرف پدر یا جد پدری را نیز در زمرۀ اولیا می آورند،(1) چنان که مادۀ 1194 قانون مدنی می گوید: «پدر و جد پدری و وصی منصوب از طرف یکی از آنان، ولیّ خاص نامیده می شود».

ولی باید دانست که در عرف حقوق دانان دو اصطلاح «ولایت» و «وصایت» از