تغییر جنسیت از منظر فقهی و حقوقی صفحه 331

ص:348

زن فعلی، نه پدر محسوب می شود و نه مادر. نیز پس از تغییر جنسیت مادر، مرد فعلی، نه پدر محسوب می شود و نه مادر. بنابراین، در حین فوت فرزند، عنوان «اَبّ یا امّ» وجود ندارد، تا براساس صدق این عنوان بتواند از فرزند خویش ارث ببرد.(1) احتمال فوق بعید و غیر قابل قبول است و هیچ کس به آن معتقد نشده است، بلکه تنها به عنوان یک «احتمال» مورد بررسی قرار گرفته است. حتی اگر پس از تغییر جنسیت، در صدق عنوان «پدر و مادر» تردید داشته باشیم، نمی توان گفت: رابطه توارث به دلیل تغییر جنسیت بین «پدر و فرزند» و «مادر و فرزند» قطع می شود. به عبارت دیگر، «تغییر جنسیت» از موانع ارث محسوب نمی شود. قانون مدنی ایران که متخذ به فقه امامیه است، به مواردی از «موانع ارث» اشاره کرده است. در مادۀ 880 می گوید: «قتل از موانع ارث است.....»؛ در مادۀ 881 می گوید: «کافر از مسُلمِ ارث نمی برد....»؛ و مادۀ 882 و 883 به مانع بودن «لعان» و «انکار سببیت» اشاره دارد؛ و در مادۀ 884 به «ولد الزنا» اشاره دارد.(2) بنابراین، نه در فقه امامیه و نه در قانون مدنی ایران به مانع بودنِ تغییر جنسیت اشاره ندارد و والدین تغییر جنس داده می توانند از فرزند خود ارث ببرند.

گفتار دوّم: پدر تغییر جنس داده و مادر تغییر جنس داده ارث می برد.

اشاره

احتمال دوم که قوی تر نیز هست این است که پدر یا مادری که تغییر جنسیت داده اند، از فرزند (فوت شده) ارث می برند. امام خمینی و بقیه فقیهان اسلامی اصل وجود ارث را پذیرفته اند. برای اثبات وجود ارث، دلیل های زیر را می توان بیان کرد:

دلیل اول: ثبوت ارث به دلیل قرابت و خویشاوندی

للّرجال نصیبٌ ممّا ترک الوالدان و الاَقربونَ و للنساء نَصیبٌ ممّا تَرَکَ الوالدان و الاَقربون مِمّا قَلَّ مِنه او کَثُرَ نصیباً مفروضاً؛(3)