تغییر جنسیت از منظر فقهی و حقوقی صفحه 347

ص:364

سؤال ششم: عناوین نسبی پس از تغییر جنسیت چگونه خواهد شد؟

پاسخ: منظور از «عناوین نسبی»، عناوینی مانند: برادر، خواهر، عمو، عمه، دایی، خاله و نیز پدر و مادر است. هرگاه برادر یا خواهر، عمو یا عمه، دایی یا خاله تغییر جنسیت دهد، انتساب یا «قرابت نسبی» از بین نمی رود، بلکه نسبت میان آن دو عوض می شود و هر عنوان خانوادگی، به قرینۀ خودش تبدیل می شود؛ یعنی عنوان برادر به عنوان خواهر تبدیل می شود و بر عکس. نیز عمو به عمه یا بر عکس تبدیل می شود. نیز دایی به خاله یا برعکس تبدیل می شود.

اما تغییر جنسیت، تغییری در عنوان «فرزند» به وجود نمی آورد. چنان چه فرزند، تغییر جنسیت دهد، وی هم چنان فرزند همان پدر و مادر است. به عبارت دیگر، رابطه یا نسبت «پدر و فرزند» و نیز نسبت و رابطۀ «مادر و فرزند» در پیش و پس از تغییر جنسیت، تغییر نمی کند.

تغییر جنسیت پدر، وی را به عنوان «مادر» تبدیل نمی کند. نیز پس از تغییر جنسیت مادر، وی به عنوان «پدر» شناخته نمی شود، بلکه می توان گفت: پدر پس از تغییر جنسیت، عرفاً و شرعاً هم چنان پدر است، اگر چه به زن تبدیل شده است. نیز مادر پس از تغییر جنسیت، هم چنان مادر است، اگر چه به زن تبدیل شده است.

سؤال هفتم: وضعیت ارث پس از تغییر جنسیت چگونه خواهد بود؟

پاسخ: هرگاه فردی، جنسیت خویش را تغییر دهد، آیا براساس جنسیت فعلی ارث می برد یا براساس جنسیت سابق ؟ برای مثال، اگر پسری به دختر تبدیل شود، آیا سهم الارث وی به اندازۀ پسر است یا به اندازۀ دختر؟

همه فقیهان شیعه متفق القولند که ملاک ارث در این گونه موارد، جنسیت فعلی فرزندان است. بنابراین، دختر فعلی، نصف پسر فعلی ارث می برد.

هرگاه پدر تغییر جنسیت دهد و به زن تبدیل شود، زن فعلی چه میزان سهم الارث می برد، آیا براساس جنسیت فعلی یا براساس جنسیت سابق خویش. نیز هرگاه مادر تغییر جنسیت دهد و به مرد تبدیل گردد، مرد فعلی چه مقدار سهم الارث از فرزند (میت) دریافت می کند؟