تغییر جنسیت از منظر فقهی و حقوقی صفحه 91

ص:108

1- (1) سخنرانی عبدالکریم بی آزار شیرازی، کنگره پزشکی قانونی، تهران، تیرماه 83.
2- (2) سیدحسین فتاحی معصوم، مجموعه مقالات وگفتارهای دیدگاه های اسلام در پزشکی، ج 2، ص 82-83.
3- (3) میرزا حسن بجنوردی، القواعد الفقهیه، ج 2، ص 59: «الروایه ضعیفه و المشهور اعرضوا عن العمل بها و ادعاء الاجماع مع مخالفه المشهور لایخلو من غرابه».
4- (4) به نقل از: جواهر الکلام، ج 39، ص 284: «والروایه ضعیفه و الاجماع لم نتحققه».
5- (5) شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 17، ص 573، ابواب میراث الخنثی، باب 1، حدیث 1.

مبحث پنجم: خنثی (دو جنسی) و مسألۀ جنس سوم

اشاره

یکی از پرسش های مهم این است که آیا «خنثی ها» یا دو جنسی ها، طبیعت و جنس سوم محسوب می شوند، یا این که این گروه، در واقع یا مرد هستند یا زن ؟ در این باره، دو دیدگاه وجود دارد:

گفتار اول: دیدگاه مشهور

اشاره

در ابتدا نظر مشهور مبنی بر عدم وجود جنس سوم توضیح داده می شود و آن گاه ادلّه مشهور مورد بررسی قرار می گیرد:

بند اول: نظر مشهور در عدم وجود جنس سوم

از نظر، طرف داران دیدگاه فوق، انسان ها یا مرد هستند و یا زن، و جنس سومی در میان نیست. در مورد خنثی ها این مشکل وجود دارد که نمی دانیم که این گروه مرد هستند یا زن، ولی این جهل ما، دلیل بر وجود جنسیت سوم نیست، بلکه این افراد، در واقع، یا مرد و یا زن هستند، و از طریق برخی امارات و نشانه ها می توان جنسیت واقعی آنان را تشخیص داد، و چنان چه، از طریق این علائم، نتوان جنسیت آنان را تشخیص داد، «خنثای مشکل» هستند. با این وجود، حتی «خنثای مشکل» هم جنسیت سوم یا طبیعت ثالثه محسوب نمی شود.

این دیدگاه، به مشهور فقهای شیعه منسوب است. (1)آیت الله محمد حسن نجفی، صاحب کتاب «جواهر الکلام» این قول را پذیرفته است. وی می گوید:

خنثی، در واقع، یا مذکر است و یا مؤنث، چون براساس آیات قرآن کریم و سنت، انسان و بلکه همه انواع حیوانات، به مذکر و مؤنث تقسیم می شوند و

واسطه [جنس سوم] وجود ندارد، به گونه ای که جایی برای انکار وجود ندارد.(2)