- مقدمه 1
- واژه و تاریخچه شطرنج 5
- اشاره 5
- واژه شطرنج 7
- تاریخچه ی پیدایش شطرنج 8
- تاریخ شطرنج در اسلام 9
- ساسانیان 9
- شطرنج از دیدگاه قرآن کریم 13
- شطرنج از دیدگاه روایات 19
- حکم بازی با شطرنج 31
- شطرنج از دیدگاه شطرنج بازان 33
- روان شناسی شطرنج 35
- عاقبت شطرنج باز 38
- از راه برهان و منطق (شکل اول) 43
- حرام بودن شطرنج 43
- شطرنج در زمان قدیم و جدید 45
- احادیث شطرنج به زمان ما هم ارتباط دارد 47
- احکام مربوط به قمار 49
- فتاوی مراجع تقلید درباره ی شطرنج 53
- فتوای امام خمینی (ره) درباره ی شطرنج 57
- پاسخ امام1 به دو سؤال فقهی 58
- رنج شطرنج 62
- نتیجه ی بحث 65
ص:39
سؤال: آیا بازی با شطرنج از نظر دین مبین اسلام اشکال دارد یا خیر؟ البته توجه دارید که معمولا روی شطرنج شرط بندی نمی شود و حتی می توان ادعا کرد که گاهی از انجام قمار جلوگیری می کنند، اینک با تذکر به این نکته که اکنون شطرنج در جهان به عنوان یک بازی و ورزش فکری شناخته شده و دائما در حال توسعه است حکمش چیست؟
پاسخ: میان علمای ما معروف است که بازی با آلات قمار به کلی، اگر چه بدون شرط بندی باشد، حرام است. و ممکن است علت این موضوع آن باشد که سرو کار داشتن با این آلات خواه ناخواه انسان را به قمار می کشاند. و مخصوصا درباره بازی با شطرنج اخبار متعددی از امامان معصوم (ع) به ما رسیده است که استعمال آلات این بازی به هر عنوان ممنوع است و عنوان ورزش فکری به این بازی دادن در حکم مزبور تاثیری نمی گذارد، زیرا ممکن است سایر انواع قمار را نیز تحت این عنوان و این نام انجام داد، چون در خیلی از انواع قمار از جمله بازی با ورق ممکن است این فعالیت فکری وجود داشته باشد ولی مفاسد آن جای انکار ندارد.(1)
خلاصه اینکه شطرنج یک نوع قمار است و از آغاز به همین عنوان اختراع گردیده البته قمارها دو نوعند: گاهی نیاز به تفکر ندارد و تنها ا ز تصادف در آنها استفاده می شود در حالی که در بعضی دیگر فکر لازم است و شطرنج یکی از آنهاست.
اسناد و مدارک اسلامی درباره ی حرمت شطرنج جای شک و تردید نمی گذارد (که ما در بخش سوم به 18 موضوع در 20 روایت اشاره کردیم).