پرشکوه‌ترین مراسم عبادت و قربانی صفحه 13

ص: 30

ز: تعبیر «غَنِیٌّ عَنِ العالَمِیْنَ» (خدا از جهانیان بی‌نیاز است) به جای «غَنِیٌّ عَنْهُ» (بی‌نیاز از او) تأکید بیشتری را می‌رساند، یعنی خداوند از همه جهانیان بی‌نیاز است و از ترک کننده حج به طریق اولی بی‌نیاز است. «1»

3- خرج کردن در راه حج‌

«وَ انْفِقُوا فِی سَبیلِ اللَّهِ وَ لا تُلْقُوا بَایْدِیَکُمْ الَی التَّهْلُکَةِ وَ احْسِنُوا انَّ اللَّهَ یُحِبُّ الُمحْسِنینَ. «2»

و در راه خدا خرج کنید و با دست خود، خود را به هلاکت نیفکنید و نیکویی کنید که خداوند نیکوکاران را بسیار دوست دارد».

از تعمیم آیه فوق و آمدن آن میان احکام حج استفاده می‌شود که:

1- برای سفر حج باید به تهیه و تدارک زاد و توشه پرداخت: «وَ انْفِقُوا» «3»

2- و باید در راه خدا خرج کرد: «وَ انْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ» «4»

3- نباید بدون زادو توشه، به صِرف توکّل یا اتّکال به این و آن مبادرت به سفر حج کرد. زیرا که این افکندن خود به وادی هلاکت است: «وَ لا تُلْقُوا بِایْدِیَکُمْ الَی التَّهْلُکَةِ».

4- گذشته از انفاق در راه سفر حج، مستحب است که انسان امکانات بیشتری را با خود همراه داشته باشد و به احسان و نیکی به افراد نیازمند بپردازد که خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد: «وَ احْسِنُوا انَّ اللَّهَ یُحِبُّ الُمحْسِنینَ».

5- در مراسم حج آن چنان در راه خدا انفاق و عبادت کنید که گویی خدا را می‌بینید که اگر شما او را نمی‌بینید، خدا شما را می‌بیند: «وَ احْسِنُوا» (احسان کنید) «الإحْسانُ انْ تَعْبَدُ اللَّهَ کَانَّکَ تَرَاهُ ...»

4- انواع حج و عمره‌

وَ اتِمّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّهِ ... فَمَنْ تَمَتَّع بِالْعُمْرَةِ الَی الْحَجِّ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْی، ... ذلِکَ لِمَنْ لَمْ یَکُنْ اهْلهُ حاضِری الْمَسْجِد الْحَرام ...

اعمال حج و عمره را تمام بجا آورید ...

هرکه از عمره تمتع به حج درآید پس آنچه از قربانی میسّر است ...

این حکم برای کسی است که خانواده‌اش مقیم مسجدالحرام نباشد.

1- عمره مانند حج واجب است

فرمان به اتمام حج و عمره دلیل بر این است که هر دو عبادتند و واجب است که بجا آورده شوند زیرا که امر برای وجوب است و وجوب هر یک از اجزا مستلزم وجوب ماهیّت ترکیب شده از آن اجزاء است پس همانطور که حج واجب است، عمره نیز واجب است.

از میان فقهاء اسلام تنها ابوحنیفه و مالک عمره را مستحب دانسته‌اند. و آیه را چنین معنی کرده‌اند که هرگاه این دو عمل را شروع کردید.، از نظر این دو نیز با شروع در مستحب، اتمام آن واجب می‌شود.

2- انواع حج:

از آیه فوق برمی‌آید که حج بر سه گونه است: تَمَتُّع، قِران و افراد

حج تمتع، حجی است که عمره در آن مقدمه حج است: فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ الَی الْحَجّ. بر خلاف حج قِران و افراد.

حج قِران، حجی است که حاجی همراه با احرام قربانی خود را روانه محل قربانی می‌کند و با اشعار یا کوتاه کردن مو یا ناخن و اگر بخواهد با تلبیه احرام می‌بندد.

حج افراد حجی است که حج‌گزار فقط با گفتن لبیک احرام می‌بندد.

3- انواع عمره

عمره بر دو گونه است: 1- عمره حج (تمتع، قران و افراد)