پرشکوه‌ترین مراسم عبادت و قربانی صفحه 15

ص: 33

ساکن نباشد ذلِکَ لِمَنْ لَمْ یَکُن اهْلَهُ حَاضِری الْمَسْجِدِ الْحَرامِ و حج قران و افراد برای اهالی مکه است.

6. حج قران و افراد مخصوص اهل مکه و حاضران در آن است (و اتِمّوا الْحَجّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّه) «1»

مگر برخی از حاجیان تمتع که دچار عارضه‌ای می‌شوند مانند زن حائض یا کسی که به واسطه ضیق وقت نمی‌تواند عمره تمتع به جا آورد، باید قصد حج افراد کند و به همان احرام عمره تمتع، که به حج افراد عدول کرده رهسپار عرفات شود، و مثل سایر حجاج در آنجا وقوف کند و سایر اعمال بعدی را بجا می‌آورد بجز قربانی که واجب نیست و مستحب است. «2»

7. در حج قران و افراد قربانی واجب نیست اما در حج تمتع واجب است: فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ الَی الْحَجّ فَمَا اسْتَیْسَر مِنَ الْهَدْیِ.

انواع حج و عمره در جدول زیر چنین خلاصه می‌شود: عمره مفرده افراد حج افراد

انواع حج‌

6- فهرست مناسک حج و عمره تمتع‌

وَ اتِمُّوا الحجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّهِ «1»

اعمال عمره تمتع پنج چیز است:

1. احرام 2. طواف 3. دو رکعت نماز طواف 4. سعی 5. تقصیر

و در عمره مفرده طواف نساء و دو رکعت نماز آن افزوده می‌شود.

و حج تمتع دارای 13 عمل است:

1. احرام در مکه 2. وقوف در عرفات 3. وقوف در مشعر 4. رمی جمره عقبه 5.

قربانی 6. حلق یا تقصیر در منی 7. طواف خانه خدا 8. دو رکعت نماز طواف 9.

سعی بین صفا و مروه 10. طواف نساء 11. دو رکعت نماز طواف نساء 12. بیتوته در منی در شبهای 11 تا 13 (تشریق) 13. رمی جمرات سه‌گانه در هر روز.

7- اعمال حج و عمره یک واحد به هم پیوسته.

وَ اتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّهِ ... «2»

اعمال حج و عمره را برای خدا تمام کنید و ناتمام نگذارید.

بعضی گفته‌اند اتمام حج به این است که زائر از میقات احرام بندد و بعضی گفته‌اند، که تمامی هزینه سفرش از مال حلال باشد و برخی گفته‌اند خالصانه به این عبادت پردازد و کارش فقط برای خدا باشد.

سیوری گوید: حقیقت مراد آیه این است که تمامی اعمال حج یک واحد به هم پیوسته و یک مجموعه از هم ناگسسته است مانند اجزاء نماز که اخلال به هر جزئی از آن موجب بطلان نماز بوده که باید پس از اتمام آنرا اعاده کند نه مانند روزه که هر