پرشکوه‌ترین مراسم عبادت و قربانی صفحه 35

ص: 69

وقت فضیلت نماز ظهر وقتی است که سایه شاخص به اندازه خود شاخص شود.

وقت فضیلت نماز عصر از موقعی است که شاخص به اندازه خود آن است تا موقعی که به اندازه دو برابر آن شود.

از نظر آیةالله العظمی مکارم وقت فضیلت نماز مغرب از غروب آفتاب است تا ناپدید شدن سرخی مغرب.

و وقت فضیلت عشا از موقعی است که سرخی مغرب ناپدید شود تا یک سوم شب.

و وقت فضیلت نماز صبح از اول طلوع سپیده صبح تا موقعی که هوا روشن شود.

آیةالله العظمی مکارم، توضیح المسائل، ص 136.

بخش 4: مناسک حج‌

اشاره

احرام در مکّه

وقوف در عرفات

وقوف در مشعر

اعمال مِنی

اعمال مکّه‌

صورت اجمالی حج تمتع‌

اشاره

زائران خانه خدا در روز هشتم ذیحجه آماده اعمال حج تمتع می‌شوند:

حج تمتع دارای 13 برنامه به شرح زیر است:

1- احرام در مکه

2- وقوف در صحرای عرفات

3- وقوف در مشعر الحرام

4- رمی جمره عقبه در مِنی

5- قربانی

6- تقصیر

7- طواف به دور کعبه

8- نماز طواف

9- سعی بین صفا و مروه

10- طواف نساء

11- نماز طواف نساء

12- ماندن در مِنی شب 11 و 12

13- رمی جَمَرات.

1- احرام در مکه‌

«الْحَجُّ اشْهَرٌ مَعْلُوماتٌ فَمَنَ فَرَضَ فِیهِنَّ الْحَجَّ فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِی الْحَجِّ «1»؛

حج در ماههای معینی است، کسانی که [با احرام حج را بر خود فرض کرده‌اند، باید از امور زیر اجتناب کنند: آمیزش با همسر، دروغ و دشنام و جدال و مشاجره و ...».

حجاج در روز هشتم ذیحجه بعد از نماز ظهر در مکه برای حج تمتع محرم می‌شوند، چگونگی بستن احرام و گفتن لبیک و چیزهایی که بر محرم حرام است و کفاره تخلف از محرمات، همان چیزهایی است که در احرام عمره گذشت، مستحب است که زائر در مقام ابراهیم یا حجر اسماعیل محرم شود.

2- وقوف در عرفات‌

اشاره

«فَاذا افَضْتُم مِنْ عَرَفات؛

هنگامی که از صحرای عرفات کوچ کردید ...».

حجاج بیت‌الله الحرام در روز عرفه (روز شناخت). از حج خانه خدا برای حج خدای خانه به صحرای عرفات می‌روند، باشد که در آن صحرای بی‌بنا و طبیعت اصیل صاحب خانه را بشناسند و خود را از ظواهر و ظروف به عرفان و شناخت محتوی، معانی و مفاهیم دین برسانند.

حجاج از ظهر تا غروب روز نهم ذیحجه در صحرای عرفات در نقش آدم و حوای دور شده از جوار خدا با نشستی روحانی متوجه گناهان و دوری خود از خدا شده و با توبه واقعی به سوی خدا باز می‌گردند و منظره قیامت و اجتماع خلایق را در محشر به نمایش در می‌آورند.

معرفت و شناخت در عرفات‌

از جمله اعمال مستحب این روز که ما را به شناخت خدا و عرفان می‌رساند خواندن ده آیه اول سوره بقره و آیةالکرسی و سوره‌های توحید، فلق و ناس و آیات آخر سوره حشر و آیات 55- 57 سوره اعراف است.

«انَّ رَبَّکُمُ اللَّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمواتِ وَ الْأرْضَ فِی سِتَّةِ ایَّامً، ثُمَّ اسْتَوی عَلَی الْعَرْشِ، یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهارَ یَطْلُبُهُ حَثِیْثاً و الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومَ مُسَخَّراتِ بِأمْرِهِ الا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأمْرُ تَبارَکَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِیْنَ؛

پروردگار شما، خداوندی است که آسمانها و زمین را طی شش روز (دوره) بیافرید، سپس بر عرش قرار گرفت با (پرده تاریک) شب، روز را می‌پوشاند و شب به دنبال روز به سرعت در حرکت است و همچنین خورشید و ماه و ستارگان که تحت فرمان او هستند. آری آفرینش و تدبیر (جهان) به فرمان اوست». «1»

ملکوت آسمانها و زمین‌

در غروب روز عرفه و شب مشعر الحرام خداوند همان تابلوی غروب آفتاب و طلوع ماه و ستارگان را که برای شناخت خود به حضرت ابراهیم علیه السلام ارائه داده بود، در معرض تماشای حجاج قرار می‌دهد تا با مشاهده افول و غروب این اجرام پی به ملکوت آسمانها و زمین برده، و دریابند که خداوند از همه نقصهای افول‌کنندگانِ حادث منزه بوده، همیشگی است و هیچگاه بندگان خود را تنها نمی‌گذارد و همواره مؤمنان را از تاریکیها به سوی نور می‌برد، نوری که در آن ظلمت نیست، هرگز افول و غروب نمی‌کند و هرگز نمی‌میرد و نیازی به شریک ندارد.