- [اهداء] 1
- مقدمه 1
- بخش 1: تاریخچه مکّه و مراسم حج 5
- اشاره 5
- 1- خانه خدا و مردم 5
- 2- راز قرار گرفتن خانه خدا در بیابان 8
- 3- راز اسکان ذریّه ابراهیم علیه السلام در مکه 8
- 7- دعوت الهی برای حج 9
- 5- مقام ابراهیم علیه السلام 9
- 6- درخواست مناسک حج برای توبه و بازگشت به خدا 9
- 4- تجدید بنای خانه خدا توسط ابراهیم و اسماعیل علیهما السلام 9
- بخش 2: استطاعت و انواع حج 10
- 1- دعوت به حج توسط پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 10
- اشاره 10
- 2- استطاعت و گستره آن 11
- 3- خرج کردن در راه حج 13
- 4- انواع حج و عمره 13
- 5- اختلاف حج تمتع با قران و افراد 14
- 6- فهرست مناسک حج و عمره تمتع 15
- 7- اعمال حج و عمره یک واحد به هم پیوسته. 15
- اشاره 17
- بخش 3: مناسک عمره 17
- اشاره 17
- اشاره 17
- 1- احرام در میقات 17
- واجبات احرام 17
- 1. میقات زمانی 18
- 2. میقات مکانی 18
- میقاتهای عمره تمتع 20
- میقات حرمی و مکّی 21
- الف: حفاظت حریم معنوی الهی از شهوت 22
- اشاره 22
- اشاره 22
- تقوی از محرمات 22
- 1- عقد کردن از برای خود یا دیگری و حتی شاهد عقد بودن 23
- ب: حفاظت حریم صلح و سلام الهی از غضب 23
- 4- بوسیدن همسر از روی شهوت. 23
- 2- نگاه با شهوت به همسر خود. 23
- 7- تقوی از فسوق: 23
- 6- استمناء و خودارضایی (یعنی کاری کند که موجب خارج شدن منی شود). 23
- 3- لمس کردن و دست گذاشتن بر بدن همسر به قصد شهوت. 23
- 5- نزدیکی با زن. 23
- 11- بستن اسلحه (وسیله خونریزی). 24
- ج. حفاظت حریم امن الهی از خونریزی 24
- 9- تقوی از خونریزی حتی با حجامت و خاراندن پوست 24
- 10- مسواک و کشیدن دندان که منجر به خونریزی شود 24
- 8- تقوی از جدال و مشاجره: 24
- 13- کشتن حشرات و جنبندگان مگر اینکه مایه آزار او شوند یا حیوانات موذی و خطرناک مثل مار و عقرب «2» 25
- اشاره 25
- 14- تقوی از شکار و کشتن و خوردن آن 25
- 12- کندن درخت یا بوته یا علفی که در حرم روئیده است. «1» 25
- د. حفاظت محیط زیست از فساد و تخریب 25
- 15- تراشیدن موی سر 26
- 22- مالیدن انواع روغنها و کرمها به بدن. 27
- 19- پوشیدن انگشتر زینتی برای مردان. 27
- 16- پوشیدن لباس دوخته برای مردان. 27
- 21- پوشیدن صورت برای بانوان. 27
- 20- پوشیدن زیورآلات به جهت زینت و آرایش برای بانوان اگرچه برای همسر باشد. 27
- 17- پوشیدن سر برای مردان. 27
- 18- پوشیدن کفش (پاپوشی که تمام پشت پا را بپوشاند) برای مردان. 27
- 26- نگاه کردن به آئینه. 27
- 23- حنا بستن و رنگ کردن موها برای زینت. 27
- تقوی از آلایشهای دنیوی برای آراسته شدن به زیور ایمان 27
- 24- استعمال انواع عطرها، صابون و شامپوی معطر. گرفتن مشام از بوی نامطبوع. 27
- 25- گرفتن ناخن. 27
- آراسته شدن به زیور تقوی و نیکوکاری 27
- ه حفاظت حریم زیبا و عطرآگین الهی از آلایشهای دنیوی 27
- اشاره 27
- اشاره 28
- 2- طواف 28
- حجر اسماعیل در طواف 28
- 4- سعی بین صفا و مروه 28
- 3- نماز طواف 28
- ورود به مکه معظمه 28
- اشاره 31
- شاهد منافع گوناگون خویش 31
- ابعاد مختلف منافع حج 31
- 2- بُعد سیاسی حج: 31
- 1- بُعد اخلاقی حج: 31
- 3- بُعد فرهنگی: 31
- اشاره 31
- در فاصله میان عمره و حج 31
- 5- کوتاه کردن مو یا ناخن 31
- 4- بُعد اقتصادی حج: 32
- اشاره 32
- وحدت صفوف مسلمین 33
- هماهنگی در وقت فضیلت نماز 34
- ملکوت آسمانها و زمین 35
- اشاره 35
- اشاره 35
- صورت اجمالی حج تمتع 35
- 2- وقوف در عرفات 35
- 1- احرام در مکه 35
- معرفت و شناخت در عرفات 35
- بخش 4: مناسک حج 35
- اشاره 35
- با ابراهیم علیه السلام در قربانگاه 36
- 4- رمی جمره عقبه 36
- درسی از جمرات 36
- 3- وقوف در مشعر الحرام 36
- اشاره 36
- اشاره 36
- 5- قربانی 36
- با دو ذریه ابراهیم علیه السلام در قربانگاه 37
- 6- حلق و تقصیر 38
- اشاره 39
- 7- 11. اعمال مکه 39
- عیدی و عطایای الهی به خاندان ابراهیم علیه السلام 39
- 13- رمی جمرات 40
- رمی شیطان 40
- 12- ماندن شبهای یازدهم و دوازدهم در منی 40
- اشاره 40
- تکبیر جبرئیل، ابراهیم و اسماعیل علیهما السلام 41
- رابطه قربانی با قرب و شکر خدا 41
- اشاره 41
- مَنْسک یا مراسم قربانی 41
- فلسفه قربانی از دیدگاه آیةالله العظمی مکارم شیرازی 41
- بخش 5: مَنْسَک حج 41
- 2- اقسام قربانی در امم پیشین 43
- 3- انحراف قربانی در ملل پیشین 43
- اشاره 43
- 1- قصد از قربانی در امم پیشین 43
- منسک و قربانی در امم پیشین 43
- هدف قربانی در ادیان جهان: 44
- قربانی در اسلام 44
- اشاره 44
- 1- محل ذبح در منی 45
- اشاره 45
- ب. کیفیت قربانی در اسلام 46
- ج. تقسیم قربانی 47
- د. وضعیت جدید قربانی در عصر ما 48
- 1- فروش یا هبه سهم فقراء 51
- اشاره 51
- ه. نظر و راه حل فقهاء: 51
- 2- پرداخت پول قربانی به فقراء 52
- 3- نظریه شیخ محمود شلتوت 53
- 4- نظریه شیخ محمد جواد مغنیه 54
- 7- فتوای آیةالله العظمی مکارم شیرازی 55
- 6- نظریه آیةالله شهید دکتر بهشتی 55
- 5- استفتاء از امام خمینی 55
- در مورد صور چهارگانه قربانی 56
- اشاره 57
- دلائل فتوای آیةالله العظمی مکارم 57
- 1- ریختن خون هدف قربانی نیست 57
- آیا قربانی مانند طواف و سعی است؟ 59
- آیا ذبح در خارج از منی بدعت است؟ 60
- 2- اطلاق دلائل قربانی مصادیق کنونی را شامل نمیشود. 61
- 3- انتقال کشتارگاهها به خارج مِنی 63
- اشاره 63
- آیا منی قابل توسعه به معیصم است؟ 64
- تصریح مراجع عظام به عدم لزوم اقربیت به مِنی 65
- 2- آیا مکه بدل از مِنی است؟ 66
- 3- آیا کشتار در غیر منی با روح حج سازگار است؟ 66
- 5- قربانی سوختنی در امم پیشین 67
- 4- آیا کشتار در غیر منی موجب وهن شیعه است؟ 67
- 6- حرمت اسراف و تبذیر 68
- اشاره 68
- 2- دفن و سوزاندن قربانی مصداق بارز اسراف و تبذیر 69
- 1- فرق بین اسراف و تبذیر 69
- 3- مفهوم «لا اسراف فی الحج» 70
- 4- قربانی توسط بانک توسعه اسلامی 71
- اشاره 72
- خلاصه کلام درباره منسک (قربانگاه) 72
- 5- پارهای از اشکالات کشتارگاههای صنعتی 72
- 6- نتیجهگیری کلی 73
- 7- پاسخ به استفتاءاتی درباره قربانی 74
ص: 83
مسلمانان نیز به عمل آورد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله همچون حضرت ابراهیم علیه السلام به دنبال خوابی که میبیند همراه با 1400 تن از افراد با ایمان و از خودگذشته به سوی مکه حرکت میکنند و چون به حدیبیه در نزدیکی مکه میرسند، آن افراد از صمیم قلب با پیامبر بیعت میکنند و با خدا پیمان میبندند که جان خود را در راه خدا تسلیم کنند و به پیامبر صلی الله علیه و آله میگویند:
«ما بر خلاف بنیاسرائیل میگوئیم ای پیامبر! تو و پروردگارت بروید و با اهالی مشرک مکه بجنگید و ما هم تا آخرین نفس با شما خواهیم بود». «1»
و خداوند در برابر این قربانی و ایثار صادقانه هم سکینه و آرامش خود را بر آنان میفرستد و هم پیروزی قریبالوقوع و فتح سرزمین مکه و سرزمینهایی که خداوند به ذریه صالح حضرت ابراهیم علیه السلام وعده داده بود.
«لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤیا بِالْحَقِّ لَتَدْخِلَنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرامِ انْشاءَاللَّهُ آمِنینَ مُحَلِّقینَ رُؤسَکُمْ وَ مُقَصِّرِیْنَ لا تَخافُونَ فَعَلِمَ ما لَمْ تَعْلَمُوا فَجَعَلَ مِنْ دُونِ ذلِکَ فَتْحاً قَریبَاً؛
خداوند رؤیای پیامبر خود را تحقق بخشید که اگر خدا بخواهد حتماً به ایمنی به مسجدالحرام درخواهید آمد در آن حال که سر تراشیده و مو ستردهاید و هراسی ندارید، خدا چیزی دانست که شما نمیدانستید و پیش از این فتحی نزدیک مقرر کرد». «2»
6- حلق و تقصیر
حجاج به سنّت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله (مُحَلِّقینَ رُؤسَکُمْ وَ مُقَصِّرینَ) مراسم حلق و تقصیر را بجا میآورند. مردانی که سال اول آنهاست (بنا به احتیاط واجب از نظر بیشتر مراجع عظام و بنا به احتیاط مستحب از نظر آیةالله خویی) مراسم حلق (سرتراشی) را انجام میدهند و مقلدین آیةالله مکارم مخیر بین حلق و تقصیرند و سرتراشیدن بر ایشان معین نیست.