پرشکوه‌ترین مراسم عبادت و قربانی صفحه 44

ص: 96

اقوام سلت در اروپا برای حق‌شناسی و شکرگزاری و فراوانی محصول، نباتات و حیوان و انسان قربانی می‌کردند. برای قربانی کردن انسان گاهی زنان و کودکان خردسال و گاهی از اسرای جنگی، به پیشوایان دینی تسلیم می‌کردند. «1»

پیروان آئین برهمنیزم در هند با ادای نماز و تلاوت دعا و تقدیم قربانی‌ها از آن عالم یاری می‌جستند «2»

و پیروان زرتشت هدایا و قربانیهایی از گوشت حیوانات نثار روانهای بهشتی و آله غیبی می‌کردند. «3»

کنعانیان، در هر شهری مذبح و محرابی به نام بعل همان شهر برافراشته بودند و اولین میوه نوبر درخت یا گوشت اولین حیوان نوزاد که جسد او را بر فراز مذبح می‌سوزاندند و مراسم عشای ربانی که در آن عابد و معبود یعنی خدای بعل با پرستندگان خود متحد شده و مراسم قربانی را به عمل می‌آوردند. «4»

هدف قربانی در ادیان جهان:

بنابر آنچه در دائرة المعارف ادیان آمده است: تصور می‌رود غذای تهیه شده از قربانی، گویی غذایی است که همراه با خدا و دریافت کننده قربانی صرف می‌گردد.

و قبولی قربانی و نذر از سوی خدا به آن قداست و ارزش معنوی می‌بخشد و خدا و گیرنده قربانی میزبان می‌گردد که با قربانی کننده، غذای تهیه شده از آن را صرف می‌کند. و موجب رفع کدورت میان قربانی کنندگان و مصرف‌کنندگان می‌شود.

بعضی از مردم یونان عقیده دارند که آنها خود خدا را در قالب گوشت و خون قربانی تناول کرده‌اند. «5».

قربانی در اسلام‌

اشاره

قربانی در اسلام یا هَدْی است که در حج تمتع واجب است، یا اضْحیه مستحب در روز عید اضحی است یا برای کفاره ارتکاب محرمات احرام یا برای وفای به نذر.

مقداد سیوری می‌نویسد: ظاهر روایات و فتاوی اشاره به قسمت کردن قربانی به سه بخش دارند این تقسیم را در بعضی روایات واجب و در بعضی روایات مستحب دانسته‌اند:

یک قسمت را خود می‌خورد و یک قسمت را هدیه می‌کند و یک قسمت را به فقرا تقدیم می‌دارد. «1»

همانطور که گفته شد خداوند مانند میزبانی کریم و مهربان مرتب به میهمانان خود می‌فرماید:

فَکُلُوا مِنْها (از این گوشتهای قربانی میل کنید) باشد که:

قلب میهمانان را از مهر و محبت خود سیراب کند.

میهمانان آمادگی برای پرستش و شکر قلبی، لفظی و عملی بنمایند لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُون

به یاد و ذکر خدا باشند لِیَذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلی ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیْمَةِ الْأنْعامِ

تسلیم فرمان خدای واحد گردند: فَالْهُکَ الهٌ واحِدٌ فَلَهُ اسْلِمُو و بَشِّرِ الُمخْبِتِیْنَ.

و باشد که خدا را به خاطر هدایتهایش بزرگ بشمارند.

کَذلِکَ سَخَّرَها لَکُمْ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلی ما هَداکُمْ.

با اهداء بخشی از قربانی، به دوستان: وَ اطْعِمُوا الْقانِعَ، در زمره نیکوکاران درآید وَ بَشِّرِ الُمحْسِنینَ.

و با اعطای بخشی از قربانی به فقرا و مستمندان: «وَ اطْعِمُوا الْبائسَ الفَقِیْر» طعام و شادی خود را با آنان تقسیم کنند و در جامعه مساوات و برادری و مهر و محبت