پرشکوه‌ترین مراسم عبادت و قربانی صفحه 46

ص: 99

راجع به کسی که قربانیش را گم کرده و دیگری آن را پیدا کرده و ذبح کرده بود، حضرت فرمودند:

«انْ کانَ نَحْرُهُ بِمِنی فَقَدْ أَجْزَأ عَنْ صاحِبِهِ الَّذِی ضَلَّ عَنْهُ وَ ان کانَ نَحْرُهُ فِی غَیْرِ مِنی لَمْ یُجزء عَنْ صاحِبِه؛ «1»

اگر در منی قربانی را از طرف صاحبش که آنرا گم کرده نحر کرده کفایت می‌کند و اگر آنرا در غیر منی از سوی صاحبش نحر کرده مجزی نیست».

و سیره قطعی که نسل به نسل به ما رسیده که در منی ذبح می‌کرده‌اند بهترین دلیل بر آن است. «2»

وجه تسمیه هَدْی

هَدْی بر وزن فَلْس در هفت جای قرآن به کار رفته که همه راجع به قربانی حج و عمره است. واحد آن هدیه است و در وجه کاربرد آن در قربانی گفته شده که چون حجّاج شتر، گاو یا گوسفندی به خانه خدا هدیه می‌کنند تا به خدا نزدیک گردند و بعضی در وجه تسمیه آن گفته‌اند که چون قربانی به محل آن (منی) سوق داده می‌شود به آن هدی می‌گویند. «3»

ب. کیفیت قربانی در اسلام‌

«وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ لَکُمْ فِیْها خَیْرٌ «1»؛

و شترهای چاق و فربه را برای شما از شعائر الهی قرار دادیم در آنها برای شما خیر و برکت است».

بُدن بر وزن قُدس جمع بَدَنِه بر وزن عجله به معنای شتر بزرگ و چاق و گوشت‌دار است و از آنجایی که چنین حیوانی برای مراسم قربانی و اطعام فقراء و نیازمندان مناسبتر است مخصوصاً روی آن تکیه شده است «2» و می‌فرماید: برای شما در چنین حیواناتی خیر و برکت است (لَکُمْ فِیها خَیْرٌ).

هرچند که فربه بودن از شرائط الزامی قربانی نیست، امّا از آن‌جا که خداوند می‌فرماید: وَ انْفِقُوا مِمّا تُحِبُّون (از آن‌چه را که دوست دارید انفاق کنید)، مسلماً هرچه قربانی سالم‌تر و بزرگ و گوشت‌دارتر باشد، دوست‌داشتنی‌تر است و ایثار آن مایه قرب بیشتر به خدا خواهد بود.

از این رو در مناسک مراجع تقلید آمده که قربانی باید صحیح و سالم بوده نه کمسال باشد و نه پیر و فرتوت، تام الاجزاء بوده، ناقص و لاغر نباشد. «3»

در شرائط کنونی بیشتر گوسفندان را از سومالی و قسمتی را از استرالیا و زلاند نو می‌آورند «4» در بازدیدی که نویسنده خود از آغلهای مکّه داشت؛ گوسفندان سومالی پرورشی و دارای کیفیت پائینی و اغلب کوفته و اخته شده است امّا گوسفندان استرالیا و زلاند نو، بسیاری از آنها گوسفندانی است که برای پشمش پرورش داده می‌شود و گوشتش خوراکی نیست و در خارج به عنوان کود از آن