پرشکوه‌ترین مراسم عبادت و قربانی صفحه 52

ص: 108

قبض آن باطل است، بنابراین عمل بعضی که به ادعای فقر و وکالت از فقیر ثلث فقیر را از قربانی به خود حاجی می‌فروشند یا هبه می‌کند، صحیح نیست «1».

از نظر آیةالله العظمی مکارم در وضع کنونی که گوشتهای قربانی تلف می‌شود، صحت ذبح در مِنی مشکل است خواه وکالت از فقیر بگیرد یا نگیرد. «2»

این راه حل مشکل قربانی را بیشتر کرده و حاجی هم باید قربانی کند و آنرا دور بریزد و هم بابت سهم فقیر پول بپردازد و هم برای قبول و اعراض وکیل بگیرد.

2- پرداخت پول قربانی به فقراء

بعضی در مجمع فقهی جدّه پیشنهاد دادند اکنون که استفاده از بیشتر گوشتهای قربانی برای تناول حجاج و اطعام فقرا ممکن نیست، حجاج در روز عید قربان پول آن را به قصد قربت جدا کنند و به موقع آن را به جای گوشت به فقرا تقدیم دارند.

چنان که در مورد فطریه فقها اجازه می‌دهند که به جای غلّات اربع، پول آن را به فقراء تقدیم کنند و یا در مورد کفّارات چنان که گذشت.

در سال 1949 م. حجاج مصری از شیخ الازهر روز، شیخ محمود شلتوت، استفتاء کردند و از او اجازه خواستند که پول قربانی را به نیازمندان بدهند، ولی شیخ الازهر تنها در قربانیهای مستحب به آنان اجازه داد. «3»

فرید وجدی صاحب دائرةالمعارف قرن بیستم می‌نویسد: «وقتی که دین تصریح می‌کند که حکمت قربانی واداشتن ثروتمندان به بذل و بخشش و مقصود از آن اطعام فقراست، (و ذبح حیوان در منی) و مانند سایر امم رکنی از ارکان دین نیست، از نظر ما باید پول قربانی را به جای قربانی میان فقرا تقسیم کرد». «4»

در موسوعه فقهیه کویت آمده است:

جمهور فقهای اهل سنت از جمله شافعیان و حنبلیان و به قول ارجح نزد مالک و روایتی از ابو یوسف بر آنند که قربانی سنت مؤکد است، نه واجب.

و این نظر جمعی از اصحاب مانند بلال، ابن مسعود و سید بن مسیب و عطاء و علقمه و اسود و اسحاق و ابی‌ثور و ابن منذر است.

از جمله دلائل آنان این است که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: