پرشکوه‌ترین مراسم عبادت و قربانی صفحه 53

ص: 109

«وَ اذا دَخَلَ الْعَشْرَ وَ ارادَ احَدُکُم انْ یُضْحَی

چون دهم ذیحجه فرا رسید و کسی از شما اراده کرد قربانی کند».

اگر قربانی واجب بود پیغمبر صلی الله علیه و آله نمی‌فرمودند:

«وَ ارادَ احَدُکُم؛

کسی از شما خواست».

تنها ابوحنیفه و بنا به قولی مالک و اوزاعی قربانی کردن را واجب دانسته‌اند. «1»

گرچه همه فقهای مذاهب اهل سنت تصریح کرده‌اند که قربانی کردن بهتر از صدقه دادن با پول آن است امّا بلال صحابه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌گفت:

«از نظر من اگر پول آن را در راه یتیمی نیازمند صرف کنم، بهتر است تا اینکه قربانی کنم» بعضی دیگر از صحابه چون شعبی و ابوثور، نیز چنین نظر داده‌اند. «2»

ولی همانطور که در حکمت قربانی از نظر قرآن توضیح داده شد چه بسیار اثراتی که در خوردن و خوراندن گوشت قربانی وجود دارد که در پرداخت پول آن نیست.

از نظر آیةالله العظمی مکارم: «انفاق پول قربانی به جای قربانی کافی نیست». «3»

3- نظریه شیخ محمود شلتوت‌

بعضی از فقها تا حدودی زمان و مکان قربانی را توسعه داده، از نظر مکان محل قربانگاه را از منی به محدوده حرم گسترش داده و از نظر زمان ذبح قربانی را از روز عید قربان به ایام تشریق 11 و 12 و 13 و برخی تا آخر ذی‌الحجة توسعه داده‌اند. و در مورد قربانی مستحب پیشنهاد تبدیل آن به نقدی را داده‌اند.

مرحوم شیخ محمود شلتوت فقیه و مفسّر و شیخ اسبق الازهر در این باره می‌نویسد:

اولًا: اسلام از همه حاجی‌ها قربانی نخواسته و ثانیاً آنجا که ذبح قربانی را واجب کرده، ذبح را در خصوص منی لازم ندانسته است و ثالثاً در مورد وجوب قربانی در مِنی آن را فقط در روز اول لازم نمی‌داند بلکه در همه ایام نحر و همه جای حرم