پرشکوه‌ترین مراسم عبادت و قربانی صفحه 63

ص: 122

در عصر ائمه معصومین علیهم السلام نیز یا در همان روزهای اولیه حج در منی یا در روزهای دیگر در مکه یا خارج از مکه مورد استفاده قرار می‌گرفت، امّا آنچه را که امروزه ما شاهد آن هستیم که گوشتهای قربانی را دفن می‌کنند و یا می‌سوزانند، امری جدید و مستحدثه است که در زمانهای گذشته سابقه نداشته است. و بنابراین بسیار مشکل است که اطلاق روایات قربانی شامل تمامی صور قربانی حتی صورت دفن و سوزاندن آن شود. زیرا که مصداق موجود در عصر ما از قبیل فرد نادر یا فرد معدوم در عصر نزول آیات هدایت و صدور رویات آن است.

و اگر فقها برای مصادیق جدید به عمومات و اطلاقات تمسک می‌جویند مانند تمسک به عموم آیه اوفُوا بِالْعُقُود برای صحت عقد بیمه، به جهت الغاء خصوصیت قطعی عرفی در مواردی است که امکان داشته باشد. امّا خصوصیتی در محل بحث یقیناً وجود دارد که نمی‌توان آن را الغاء کرد، زیرا کسی نمی‌تواند ادعای یقین یا اطمینان کند که میان قربانی‌هایی که مصرف می‌شود و قربانی‌هایی که دفن یا سوزانده می‌شود فرقی نیست.

و این دلیل دیگری بر مجزی نبودن قربانی‌هایی است که تلف می‌شود.

حکم الاضحیة فی عصرنا تقریراً لمحاضرة آیةالله العظمی مکارم، ص 23- 27.

3- انتقال کشتارگاهها به خارج مِنی‌

اشاره

سومین دلیل حضرت آیةالله العظمی مکارم اجماع علماء بر لزوم ذبح کردن در منی است و روایات نیز بر آن صراحت دارد که:

«انْ کانَ هَدْیَاً واجِبَاً فَلا یَنْحَرُهُ الَّا بِمِنی «1»؛

اگر قربانی واجب باشد جز در مِنی نحر نشود».

و در بعضی از روایات آمده است که:

«لا ذِبْحَ الّا بِمِنی «2»؛

ذبح جز در مِنی نیست».