پرشکوه‌ترین مراسم عبادت و قربانی صفحه 67

ص: 129

مصرف صحیح آن برسد، حتی اگر از کاوشهای خود به این نتیجه می‌رسیدید که کشتار در منی یا نزدیک به آن واجب است.

4- آیا کشتار در غیر منی موجب وهن شیعه است؟

همانطور که نقل کردیم از نظر مراجع عظام: اکنون که قربانگاهها را به خارج از منی منتقل کرده‌اند، رعایت اقربیت و نزدیک بودن به منی واجب نیست. «1» بنابراین فرقی میان وادی مُحَسَّر، مکه و ایران نخواهد بود. برخی اظهار می‌دارند این فتوی و پای بندی و عمل همگانی به آن، سبب وهن شیعه می‌شود و بازتاب بسیار ناشایستی خواهد داشت و شیعه متهم می‌شود که به ضروریات حج اعتقاد ندارد. «2»

از نظر ما درست به عکس در شرایط کنونی که بیشتر گوشتها، به صورت بسیار ناپسندی جزء زباله‌ها به دور ریخته می‌شود مایه وهن اسلام و مسلمین گشته و بازتاب بسیار ناشایستی را در اذهان به وجود آورده است و فتوای ذبح در مکانی که بتوان آن را به مصرف فقرا رساند ایمان مردم را به حیات و پویایی فقه اسلام پایدارتر کرده است.

امّا وجوب ذبح در نزدیکترین منطقه به منی نه تنها از ضروریات دین و حج نیست بلکه بنا به فتوای فقهای عظام، لازم نبوده و دلیلی بر آن نیست امّا عمل همگانی به ذبح خارج از منی، کسی نگفته که همگان چنین کنند بلکه گفته‌اند تا جائی‌که امکان مصرف آن در منی وجود دارد در آنجا و مازاد را در جای قابل مصرف ذبح کنند و همانطور که قبلًا گفتیم این کار در خود عربستان انجام می‌گیرد و طرح الندوة العالمیة لشباب الاسلامی پول قربانی را از حجاج دریافت و با آن در کشورهای فقیر قربانی خریداری و ذبح می‌کند.

5- قربانی سوختنی در امم پیشین‌

برخی در برابر فاجعه عظیم سوزاندن میلیونی گوسفندان قربانی اظهار می‌دارند: چه اشکالی دارد مگر قربانی سوختنی در میان قوم بنی‌اسرائیل نیز متداول نبوده است مگر در قرآن نیامده که:

الَّذیْنَ قَالُوا: انَّ اللَّهَ عَهِدَ الینا الّا نُؤْمِنَ لِرَسُولٍ حَتّیَ یَأتیْنَا بقُربانٍ تَأکُلُه النّارَ قُل قَدْ جائکُمْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلی بالبَیِّنات و بالّذی قُلْتُمْ فَلِمَ قتلتُمُوهم انْ کُنْتُمْ صادِقینَ؟ «1»

آنان گفتند: خدا با ما عهد کرده است که به پیامبری ایمان نیاوریم مگر قربانی برای ما بیاورد که آتش آنرا بخورد. بگو پیش از من پیامبرانی با نشانه‌هایی آشکار و آنچه گفتید [قربانی سوختنی آمدند، اگر راست می‌گوئید چرا آنان را کشتید؟

پاسخ اینکه یکی از معجزات برخی از پیامبران مانند حضرت الیاس این بود که برای اثبات حقّانیّت خود و نزدیکی خود به خدا دو گاو را می‌آوردند یکی را پیامبر و دیگری را رؤسای بت‌پرستان قطعه‌قطعه می‌کردند و بر هیزم می‌گذاردند و روی آن آب می‌ریختند و دست به دعا برمی‌داشتند، ناگهان آتش الهی فرود می‌آمد و فقط قربانی پیامبر را می‌بلعید و حقّانیّت آن پیامبر را آشکار می‌ساخت. «2»

بعضی از مفسّرین اخیر مانند نویسنده تفسیر المنار احتمال دیگری درباره مسئله قربانی سوختنی داده‌اند که خلاصه آن این است: منظور آنها این نبوده که حیوانی ذبح شود و آتشی بطور اعجازآمیز از آسمان فرود آید و آن را بسوزاند بلکه منظور این بوده که در دستورات مذهبی آنها یک نوع قربانی بنام قربانی سوختنی بوده، حیوانی را سر می‌بریدند و با مراسم مخصوصی آن را آتش می‌زدند که شرح آن در