- [اهداء] 1
- مقدمه 1
- اشاره 5
- بخش 1: تاریخچه مکّه و مراسم حج 5
- 1- خانه خدا و مردم 5
- 2- راز قرار گرفتن خانه خدا در بیابان 8
- 3- راز اسکان ذریّه ابراهیم علیه السلام در مکه 8
- 5- مقام ابراهیم علیه السلام 9
- 6- درخواست مناسک حج برای توبه و بازگشت به خدا 9
- 7- دعوت الهی برای حج 9
- 4- تجدید بنای خانه خدا توسط ابراهیم و اسماعیل علیهما السلام 9
- بخش 2: استطاعت و انواع حج 10
- 1- دعوت به حج توسط پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 10
- اشاره 10
- 2- استطاعت و گستره آن 11
- 3- خرج کردن در راه حج 13
- 4- انواع حج و عمره 13
- 5- اختلاف حج تمتع با قران و افراد 14
- 6- فهرست مناسک حج و عمره تمتع 15
- 7- اعمال حج و عمره یک واحد به هم پیوسته. 15
- بخش 3: مناسک عمره 17
- اشاره 17
- اشاره 17
- 1- احرام در میقات 17
- اشاره 17
- واجبات احرام 17
- 2. میقات مکانی 18
- 1. میقات زمانی 18
- میقاتهای عمره تمتع 20
- میقات حرمی و مکّی 21
- اشاره 22
- اشاره 22
- الف: حفاظت حریم معنوی الهی از شهوت 22
- تقوی از محرمات 22
- 5- نزدیکی با زن. 23
- 6- استمناء و خودارضایی (یعنی کاری کند که موجب خارج شدن منی شود). 23
- ب: حفاظت حریم صلح و سلام الهی از غضب 23
- 2- نگاه با شهوت به همسر خود. 23
- 1- عقد کردن از برای خود یا دیگری و حتی شاهد عقد بودن 23
- 3- لمس کردن و دست گذاشتن بر بدن همسر به قصد شهوت. 23
- 4- بوسیدن همسر از روی شهوت. 23
- 7- تقوی از فسوق: 23
- ج. حفاظت حریم امن الهی از خونریزی 24
- 9- تقوی از خونریزی حتی با حجامت و خاراندن پوست 24
- 11- بستن اسلحه (وسیله خونریزی). 24
- 10- مسواک و کشیدن دندان که منجر به خونریزی شود 24
- 8- تقوی از جدال و مشاجره: 24
- 13- کشتن حشرات و جنبندگان مگر اینکه مایه آزار او شوند یا حیوانات موذی و خطرناک مثل مار و عقرب «2» 25
- 12- کندن درخت یا بوته یا علفی که در حرم روئیده است. «1» 25
- اشاره 25
- د. حفاظت محیط زیست از فساد و تخریب 25
- 14- تقوی از شکار و کشتن و خوردن آن 25
- 15- تراشیدن موی سر 26
- 16- پوشیدن لباس دوخته برای مردان. 27
- 17- پوشیدن سر برای مردان. 27
- اشاره 27
- 21- پوشیدن صورت برای بانوان. 27
- 18- پوشیدن کفش (پاپوشی که تمام پشت پا را بپوشاند) برای مردان. 27
- 26- نگاه کردن به آئینه. 27
- 23- حنا بستن و رنگ کردن موها برای زینت. 27
- ه حفاظت حریم زیبا و عطرآگین الهی از آلایشهای دنیوی 27
- 19- پوشیدن انگشتر زینتی برای مردان. 27
- تقوی از آلایشهای دنیوی برای آراسته شدن به زیور ایمان 27
- 22- مالیدن انواع روغنها و کرمها به بدن. 27
- 24- استعمال انواع عطرها، صابون و شامپوی معطر. گرفتن مشام از بوی نامطبوع. 27
- 25- گرفتن ناخن. 27
- 20- پوشیدن زیورآلات به جهت زینت و آرایش برای بانوان اگرچه برای همسر باشد. 27
- آراسته شدن به زیور تقوی و نیکوکاری 27
- 2- طواف 28
- اشاره 28
- ورود به مکه معظمه 28
- 4- سعی بین صفا و مروه 28
- حجر اسماعیل در طواف 28
- 3- نماز طواف 28
- 3- بُعد فرهنگی: 31
- 1- بُعد اخلاقی حج: 31
- شاهد منافع گوناگون خویش 31
- ابعاد مختلف منافع حج 31
- در فاصله میان عمره و حج 31
- 2- بُعد سیاسی حج: 31
- 5- کوتاه کردن مو یا ناخن 31
- اشاره 31
- اشاره 31
- 4- بُعد اقتصادی حج: 32
- اشاره 32
- وحدت صفوف مسلمین 33
- هماهنگی در وقت فضیلت نماز 34
- اشاره 35
- اشاره 35
- صورت اجمالی حج تمتع 35
- معرفت و شناخت در عرفات 35
- ملکوت آسمانها و زمین 35
- 2- وقوف در عرفات 35
- اشاره 35
- بخش 4: مناسک حج 35
- 1- احرام در مکه 35
- اشاره 36
- 4- رمی جمره عقبه 36
- 5- قربانی 36
- با ابراهیم علیه السلام در قربانگاه 36
- 3- وقوف در مشعر الحرام 36
- درسی از جمرات 36
- اشاره 36
- با دو ذریه ابراهیم علیه السلام در قربانگاه 37
- 6- حلق و تقصیر 38
- عیدی و عطایای الهی به خاندان ابراهیم علیه السلام 39
- 7- 11. اعمال مکه 39
- اشاره 39
- 13- رمی جمرات 40
- 12- ماندن شبهای یازدهم و دوازدهم در منی 40
- اشاره 40
- رمی شیطان 40
- تکبیر جبرئیل، ابراهیم و اسماعیل علیهما السلام 41
- مَنْسک یا مراسم قربانی 41
- اشاره 41
- فلسفه قربانی از دیدگاه آیةالله العظمی مکارم شیرازی 41
- رابطه قربانی با قرب و شکر خدا 41
- بخش 5: مَنْسَک حج 41
- 3- انحراف قربانی در ملل پیشین 43
- 2- اقسام قربانی در امم پیشین 43
- منسک و قربانی در امم پیشین 43
- 1- قصد از قربانی در امم پیشین 43
- اشاره 43
- هدف قربانی در ادیان جهان: 44
- قربانی در اسلام 44
- اشاره 44
- 1- محل ذبح در منی 45
- اشاره 45
- ب. کیفیت قربانی در اسلام 46
- ج. تقسیم قربانی 47
- د. وضعیت جدید قربانی در عصر ما 48
- اشاره 51
- ه. نظر و راه حل فقهاء: 51
- 1- فروش یا هبه سهم فقراء 51
- 2- پرداخت پول قربانی به فقراء 52
- 3- نظریه شیخ محمود شلتوت 53
- 4- نظریه شیخ محمد جواد مغنیه 54
- 7- فتوای آیةالله العظمی مکارم شیرازی 55
- 6- نظریه آیةالله شهید دکتر بهشتی 55
- 5- استفتاء از امام خمینی 55
- در مورد صور چهارگانه قربانی 56
- اشاره 57
- دلائل فتوای آیةالله العظمی مکارم 57
- 1- ریختن خون هدف قربانی نیست 57
- آیا قربانی مانند طواف و سعی است؟ 59
- آیا ذبح در خارج از منی بدعت است؟ 60
- 2- اطلاق دلائل قربانی مصادیق کنونی را شامل نمیشود. 61
- 3- انتقال کشتارگاهها به خارج مِنی 63
- اشاره 63
- آیا منی قابل توسعه به معیصم است؟ 64
- تصریح مراجع عظام به عدم لزوم اقربیت به مِنی 65
- 2- آیا مکه بدل از مِنی است؟ 66
- 3- آیا کشتار در غیر منی با روح حج سازگار است؟ 66
- 5- قربانی سوختنی در امم پیشین 67
- 4- آیا کشتار در غیر منی موجب وهن شیعه است؟ 67
- 6- حرمت اسراف و تبذیر 68
- اشاره 68
- 2- دفن و سوزاندن قربانی مصداق بارز اسراف و تبذیر 69
- 1- فرق بین اسراف و تبذیر 69
- 3- مفهوم «لا اسراف فی الحج» 70
- 4- قربانی توسط بانک توسعه اسلامی 71
- اشاره 72
- خلاصه کلام درباره منسک (قربانگاه) 72
- 5- پارهای از اشکالات کشتارگاههای صنعتی 72
- 6- نتیجهگیری کلی 73
- 7- پاسخ به استفتاءاتی درباره قربانی 74
ص: 131
فصل اول سفر لادیان تورات آمده است. آنها مدعی بودند که خداوند با ما عهد کرده که این دستور قربانی سوختنی در هر آئین آسمانی خواهد بود و چون در آئین اسلام نیست ما به تو ایمان نمیآوریم.
از نظر آیةاللّه العظمی مکارم شیرازی وجه اول با آیه مناسبتر است «1». در هر حال بنا بر وجه اول قربانی سوختنی یک رأس گاو با صاعقه آسمانی برای اثبات حقّانیّت پیامبر بوده و این با سوزاندن بیدلیل و بیسابقه میلیونها گوسفند کاملًا فرق دارد. امّا بنا به فرض دوم که چنین رسمی بصورت محدود در میان بنیاسرائیل بوده دلیل بر جواز آن در اسلام نمیشود بلکه ایمان نیاوردن یهود به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به بهانه نبودن دستور قربانی سوختنی در شریعت اسلام، خود دلیلی صریح بر عدم جواز سوزاندن قربانی در اسلام است. افزون بر اینکه هرگز پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام اقدام به سوزاندن قربانی نکردهاند.
6- حرمت اسراف و تبذیر
اشاره
«وَ آتَ ذَاالْقُرْبَی حَقَّهُ وَ الْمِسْکِیْنَ وَ ابْنَ السَّبِیْلِ وَ لا تُبَذِّرْ تَبْذِیْراً انَّ الْمُبَذِّرِیْنَ کانُوا اخْوانَ الشَّیاطِین وَ کانَ الشَّیْطانُ لِرَبِّهِ کَفُورَاً؛ «1»
حق خویشان و مسکین و در راه مانده را بپرداز و هرگز تبذیر (ریخت و پاش) مکن چراکه تبذیرکنندگان برادران شیطانند و شیطان کفران کننده (نعمتهای) پروردگارش است».
چهارمین دلیل آیةالله العظمی مکارم حرمت اسراف و تبذیر است در این باره میفرمایند:
قران کریم به شدّت از اسراف نهی کرده و فرموده است:
«وَ لا تُسْرِفُوا انَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِیْنَ «2»؛
اسراف نکنید که خداوند اسراف کنندگان را دوست ندارد».
و در تعبیری شدیدتر میفرماید:
«وَ انَّ الْمُسْرِفِیْنَ هُمْ اصْحابُ النَّارِ «3»؛
و جز این نیست که اسراف کنندگان اصحاب آتشند».
«انَّ اللَّهَ لا یَهْدِی مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ کَذّاب؛ «4»
و خداوند اسراف کنندگان دروغگو را هدایت نمیکند».
«وَ أهْلَکْنَا الْمُسْرِفِیْنَ؛»
و اسراف مقدمه هلاکت و نابودی است».
در قرآن یکی از نشانههای عِبادُ الرَّحْمان، عدم اسراف حتی در انفاق است: