پرشکوه‌ترین مراسم عبادت و قربانی صفحه 71

ص: 135

نَفَقَةِ الْحاج) «1»

و زیاده هزینه کردن در حج دارای پاداش فراوان است: (وَ انَّ اکْثارَ النَّفَقَة فِیهُ اجْرٌ جَزِیْل) «2»

همه این روایات گواه بر آن است که مقصود از اسراف در حج، از قبیل خرید هدایا و سوغات و سایر هزینه‌هاست نه سوزاندن میلیونها گوسفند و گاو و شتر.

افزون بر اینکه محل بحث ما از مصادیق تبذیر است نه اسراف زیرا که فرق میان آن دو- چنان که گفته شد- اسراف عبارت از خروج از حد اعتدال بدون تضییع مال است و تبذیر عبارت است از آنچه منجر به ضایع و فاسد کردن شود.

4- قربانی توسط بانک توسعه اسلامی‌

آیا اگر کسی قربانی را توسط بانک توسعه اسلامی به مصرف فقرا رساند و یا به طور آزاد فقیری را پیدا کند و لاشه قربانیش را به وی بدهد، می‌توان گفت که مرتکب عمل حرام اسراف و تبذیر نشده و قربانیش مجزی است؟

از نظر آیةاللّه العظمی مکارم در صورتی که همه گوشتهای ذبح شده به مصرف می‌رسد احتیاط واجب آنست که در قربانگاههای جدید ذبح شود و الا بر فرض که تمامی شرائط صحت قربانی در بانک توسعه اسلامی وجود داشته باشد و یا بتوان فقیری را پیدا کرد و قربانی را به او داد باز در شرائط کنونی کمک به اسراف و تبذیر است زیرا به همان اندازه که ما ظرفیت محدود بانک توسعه یا ظرفیت فقرای موجود را پر کنیم، آنها را از برداشتن لاشه‌های بر زمین افتاده باز داشته‌ایم، و به همان اندازه که بار آنها را کاهش دهیم توان آنان را برای بردن لاشه‌های به جا مانده افزوده‌ایم.

بنابراین در شرائط کنونی که چند برابر آنچه را بانک توسعه و یا فقرای مکه به