پرشکوه‌ترین مراسم عبادت و قربانی صفحه 9

ص: 19

خانه خدا اسکان می‌دهد

تا نماز را بپا دارند و با خدا ارتباط برقرار سازند.

باشد که خداوند بدین وسیله امید ساکنان صحرا و اهل حرم را از غیر خود قطع کند و در نتیجه توکّل و اتّکایشان تنها به خدا باشد.

تا اهل دنیا و شرک و طاغوت در این سرزمین پای نگیرند و مکه همواره از لوث وجود آنان پاک باشد:

«وِ اذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهیمَ مَکانَ الْبَیْتِ انْ لا تُشْرِکَ بِیْ شَیْئاً» «1»

تا تجّار، تجارت را هدف و مقصد اساسی خود قرار ندهند و هدفشان نماز و بندگی و خدمت به زائران خانه خدا باشد:

«وَ طَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفِیْنَ وَ الْقائِمیْنَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ» «2»

تا استعمارگران و کشورگشایان به طمع ثروتها و ذخائرش آنرا مورد حمله و تاخت و تاز نسازند:

«وَ اذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ امْناً «3»؛ خانه کعبه را محل مراجعه مردم و پناهگاه امنی برای آنان قرار دادیم»

تا شرافت و افتخار فقر و قناعت آشکار شود، که خداوند خود خانه‌اش را در فقیرترین منطقه دنیا قرار داده و قناعت‌پیشگان هم در دنیا از خانه امن برخوردارند و هم در آخرت:

آنکه را خیمه به صحرای قناعت زده‌اند گر جهان زلزله خیزد غم ویرانی نیست

تا انسانها دریابند که خداوند کعبه معرفتش را در قلب انسانهایی قرار می‌دهد که عاری از زرق و برق و خالی از محبت دنیا باشد. «1»

4- تجدید بنای خانه خدا توسط ابراهیم و اسماعیل علیهما السلام‌

«وَ اذْ یَرْفَعُ ابْراهیمُ الْقَواعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَ اسْماعیلُ ... «1»

و به یاد آر آنگاه که ابراهیم پایه‌های خانه خدا را بالا می‌برد و اسمعیل نیز ...»

حضرت ابراهیم علیه السلام در سومین سفر خود به مکه اسماعیل را در کنار زمزم دید، او را در آغوش گرفت و مورد مهر و محبت قرار داد و آنگاه به او گفت:

- ای اسماعیل: خداوند به من مأموریتی داده است.

- اسماعیل گفت: چه مأموریتی؟

- آیا تو در این مأموریت به من کمک می‌کنی؟

- آری حتماً شما را یاری می‌دهم.

- خداوند مکان خانه‌اش را جایگاهی برای من قرار داده و به من امر فرموده که خانه‌اش را تجدید بنا کنم و آنرا از آلودگیهای شرک و بت‌پرستی پاک و برای طواف کنندگان و به نماز ایستادگان و رکوع روندگان و سجود برندگان پاکیزه گردانم:

وَ اذْ بَوَّأنا لِابْراهیمَ مَکانَ الْبَیْتِ انْ لا تُشْرِکْ بِی شَیْئَاً وَ طَهِّرْ بَیْتِی لِلطَّائِفِیْنَ وَ الْقائِمِیْنَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ. «2»

آنگاه با هم بپا خاستند و شروع به پایه‌گذاری خانه خدا کردند.

اسماعیل علیه السلام سنگها را از گوشه و کنار می‌آورد و حضرت ابراهیم آنها را کار می‌گذاشت «3».

5- مقام ابراهیم علیه السلام‌

«فِیْهِ آیاتٌ بَیِّناتٌ مَقامُ ابْراهیمَ ... «1»؛

در آن خانه آیات آشکار پروردگار، مقام و پایگاه ابراهیم قرار داد».

هنگامی که مقداری از بنای خانه خدا بالا رفت، حضرت ابراهیم علیه السلام که پیر و سالمند بود، وقتی از برداشتن سنگها خسته می‌شد، به روی سنگی رفع خستگی می‌کرد، سپس سنگ را برمی‌داشت و در ساختمان به کار می‌برد آن جا همان «مقام ابراهیم» است. «2»

6- درخواست مناسک حج برای توبه و بازگشت به خدا

«وَ ارِنا مَناسِکَنا وَ تُبْ عَلَیْنا انَّکَ انْتَ التَوَّابُ الرَّحیم؛

پروردگارا! مناسک [حج و عمره ما را به ما ارائه فرما و توبه و بازگشت ما را بپذیر که تو توبه‌پذیر و مهربانی».

حضرت ابراهیم و اسماعیل علیهما السلام پس از اتمام بنای کعبه در حالیکه به دور خانه طواف می‌کردند، از خدا خواستند که آنان و فرزندانشان را مسلمان واقعی گرداند و راه و رسم حج و سایر عبادات آن مکان مقدس را به آنان ارائه دهد و توبه و بازگشت آنان را بپذیرد خداوند جبرئیل را فرستاد و مناسک حج را از آغاز تا روز عرفه به آندو آموخت. «1»

7- دعوت الهی برای حج‌

وَ اذِّنْ فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ یَأتُوکَ رِجَالًا وَ عَلی کُلِّ ضَامِرٍ یَأتِینَ مِنْ کُلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ لِیشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ وَ یَذْکُروا اسْمَ اللَّهِ فِی أَیّامٍ مَعْلُوماتٍ عَلی ما رَزَقَهُم مِنْ بَهِیْمَةِ الْانْعامِ «1»

و درمیان مردم برای ادای حج ندا ده تا پیاده و سواره- بر مرکبهای لاغر شده از دوری راه- از دره‌های عمیق سوی تو آیند. تا شاهد منافع خویشتن باشند و نام خدا را در روزهای معین یاد کنند.

پس از آنکه حضرت ابراهیم علیه السلام با کمک فرزندش اسماعیل علیه السلام خانه خدا را بپا داشت ندا آمد که میان مردم اعلام حج کن.

ابراهیم علیه السلام اظهار داشت من یک تن بیشتر نیستم چگونه می‌توانم همه مردم سراسر جهان را به حج دعوت کنم؟

خداوند فرمود از تو اعلام کردن و از ما رساندن آن به گوش جهانیان

ابراهیم علیه السلام پرسید: چه بگویم؟

ندا آمد که بگو: لَبَّیْک، اللَّهُمَّ لَبِّیْک. (به فرمان پروردگارا، به فرمان)

و این نخستین لبیک بود که گفته شد.

چون وقت حج فرا رسید حضرت ابراهیم علیه السلام رو به یمن کرد و مردم را به سوی حج دعوت کرد، پاسخ شنید: لَبَّیْک، اللَّهُمَّ لَبِّیْک.

آنگاه روی بسوی مشرق کرد و دعوت الهی را به مردم آن دیار املاء کرد. پاسخ شنید: لَبَّیْک، اللَّهُمَّ لَبِّیْک.

سپس رو سوی مغرب کرد و مردم مغرب زمین را به خانه خدا فراخواند. جواب شنید: لَبَّیْک، اللَّهُمَّ لَبِّیْک.

و آنگاه رو به سوی شام کرد و کلمه لَبَّیْک، اللَّهُم لَبَّیک. را انشاء کرد و مردم شام جواب دادند: لَبَّیْک، اللَّهُمَّ لَبِّیْک. «2»

،