- مقدمه 1
- اشاره 6
- 2- محورهای کلی بحث در تلقیح مصنوعی 10
- 3- ترسیم اجمالی شکل های مختلف تلقیح مصنوعی 11
- اشاره 16
- اشاره 18
- دیدگاه دوم: اصل عملی در این مسائل، اصاله البرائه است. 19
- دیدگاه نخست: اصل عملی در این مسائل، اصاله الاحتیاط است. 19
- اشاره 19
- ادلّۀ دیدگاه اول یا اصاله الاحتیاط 20
- اشاره 20
- دلیل اول: مذاق شرع 20
- دلیل دوم: روایات وارد شده در این مقام 30
- دیدگاه دوم یا اصاله البرائه 49
- اشاره 51
- شکل اول: تلقیح نطفۀ مرد، در رحم همسر شرعی خودش 52
- اشاره 52
- اشاره 53
- مقام دوم: حکم فقهی این صورت با توجّه به موانع شرعی دیگر. 53
- فرض دوم: آن که هیچ گونه اضطرار و حرجی در بین نباشد 54
- فرض اول: آن که مسئلۀ نازایی و نداشتن فرزند، 54
- شکل دوم: تلقیح میان مرد و زن بیگانه - صورت اوّل 60
- تشریح و توضیح 60
- حکم فقهی شکل دوّم 61
- دسته اول: روایات 62
- اشاره 62
- تفاوت آن با شکل دوّم 122
- اشاره 122
- شکل سوّم: تلقیح میان مرد و زن بیگانه - صورت دوّم 122
- بررسی فقهی فرض اوّل 123
- فرض های مختلف شکل سوّم 123
- اشاره 123
- اقوال در مسأله 124
- دلیل قول به حرمت 124
- دلیل قول به تفصیل 125
- بررسی فقهی فرض سوم 126
- شکل چهارم: تلقیح میان نطفۀ زن و شوهر، خارج از رحم 128
- اشاره 128
- فرض های مختلف شکل چهارم 128
- اشاره 128
- حکم فقهی فرض سوم 129
- دلیل دیگر جواز فرض سوم و جواب آن 133
- نکته ای علمی: 134
- رحم اجاره ای: 136
- اشاره 137
- اشاره 137
- شکل پنجم: برخی از صورت های نادر الوقوع تلقیح مصنوعی 137
- صورت اول تلقیح اسپرم مرد و تخمک یک حیوان 137
- بررسی دلالت آیات 138
- استدلال به مقاصد شریعت 139
- صورت دوم یک طرف از تلقیح گیاه باشد 139
- اشاره 142
- اشاره 145
- دیدگاه نخست 145
- اشاره 146
- الف. نفی نسب از ولد الزنا 146
- مستند دیدگاه دوم 146
- اشاره 146
- دیدگاه دوم 146
- نقد استدلال به نفی نسب ولد الزنا 147
- دوران بین تخصیص و تخصّص 147
- مستندات قاعده الولد للفراش 150
- ب. قاعدۀ الولد للفراش 150
- اشاره 150
- روایتی از کتب اهل سنّت 154
- مفاد جریان قاعده 156
- شکل اوّل تلقیح مصنوعی 158
- شکل دوم و سوم 158
- اشاره 158
- اشاره 159
- شکل چهارم: رحم اجاره ای 159
- دیدگاه محقق خوئی در تعیین مادر 159
- نقد فرمایش محقق خوئی قدس سره 161
- احتمال وجود دو مادر برای فرزند تلقیحی 162
ص:140
بررسی دلالت روایات
روایات مطرح شده در تلقیح مصنوعی، همگی در مورد اسپرم و تخمک انسان است و در آنها هیچ موردی نداریم که از تخمک حیوان سخن به میان آمده باشد.
به عنوان مثال، روایت:«من أقرّ نطفته فی رحم یحرم علیه» ظهوری بسیار روشن در موردی دارد که دو طرف - یعنی اسپرم و تخمک هر دو - از جنس انسان باشد.
از این روی، کسانی که دلیل حرمت تلقیح را در اینگونه روایات منحصر می کنند، در مورد این صورت از تلقیح، حکم به جواز کرده و می گویند این مورد، از مورد روایات خارج است و بدین ترتیب، به سراغ اصل اولی رفته و در آن اصاله البرائه جاری می شود.
بررسی دلالت آیات
بر اساس توضیحات مشروحی که در مباحث سابق بیان کردیم، اطلاق آیۀ «فمن ابتغی وراء ذلک فأولئک هم العادون» شامل این مورد هم می شود. بدین ترتیب می توان از طریق این استدلال، به حرمت این صورت از تلقیح مصنوعی حکم نمود.
خداوند متعال قبل از این آیه می فرماید:
«الّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ إِلّا عَلَی أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَکَتْ ایْمَانُهُمْ فَإنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِین»(1).