- مقدمه 1
- اشاره 6
- 2- محورهای کلی بحث در تلقیح مصنوعی 10
- 3- ترسیم اجمالی شکل های مختلف تلقیح مصنوعی 11
- اشاره 16
- اشاره 18
- دیدگاه دوم: اصل عملی در این مسائل، اصاله البرائه است. 19
- دیدگاه نخست: اصل عملی در این مسائل، اصاله الاحتیاط است. 19
- اشاره 19
- ادلّۀ دیدگاه اول یا اصاله الاحتیاط 20
- اشاره 20
- دلیل اول: مذاق شرع 20
- دلیل دوم: روایات وارد شده در این مقام 30
- دیدگاه دوم یا اصاله البرائه 49
- اشاره 51
- شکل اول: تلقیح نطفۀ مرد، در رحم همسر شرعی خودش 52
- اشاره 52
- مقام دوم: حکم فقهی این صورت با توجّه به موانع شرعی دیگر. 53
- اشاره 53
- فرض اول: آن که مسئلۀ نازایی و نداشتن فرزند، 54
- فرض دوم: آن که هیچ گونه اضطرار و حرجی در بین نباشد 54
- شکل دوم: تلقیح میان مرد و زن بیگانه - صورت اوّل 60
- تشریح و توضیح 60
- حکم فقهی شکل دوّم 61
- دسته اول: روایات 62
- اشاره 62
- شکل سوّم: تلقیح میان مرد و زن بیگانه - صورت دوّم 122
- اشاره 122
- تفاوت آن با شکل دوّم 122
- اشاره 123
- بررسی فقهی فرض اوّل 123
- فرض های مختلف شکل سوّم 123
- اقوال در مسأله 124
- دلیل قول به حرمت 124
- دلیل قول به تفصیل 125
- بررسی فقهی فرض سوم 126
- اشاره 128
- شکل چهارم: تلقیح میان نطفۀ زن و شوهر، خارج از رحم 128
- فرض های مختلف شکل چهارم 128
- اشاره 128
- حکم فقهی فرض سوم 129
- دلیل دیگر جواز فرض سوم و جواب آن 133
- نکته ای علمی: 134
- رحم اجاره ای: 136
- اشاره 137
- اشاره 137
- شکل پنجم: برخی از صورت های نادر الوقوع تلقیح مصنوعی 137
- صورت اول تلقیح اسپرم مرد و تخمک یک حیوان 137
- بررسی دلالت آیات 138
- استدلال به مقاصد شریعت 139
- صورت دوم یک طرف از تلقیح گیاه باشد 139
- اشاره 142
- دیدگاه نخست 145
- اشاره 145
- دیدگاه دوم 146
- اشاره 146
- مستند دیدگاه دوم 146
- الف. نفی نسب از ولد الزنا 146
- اشاره 146
- نقد استدلال به نفی نسب ولد الزنا 147
- دوران بین تخصیص و تخصّص 147
- ب. قاعدۀ الولد للفراش 150
- اشاره 150
- مستندات قاعده الولد للفراش 150
- روایتی از کتب اهل سنّت 154
- مفاد جریان قاعده 156
- شکل دوم و سوم 158
- شکل اوّل تلقیح مصنوعی 158
- اشاره 158
- اشاره 159
- شکل چهارم: رحم اجاره ای 159
- دیدگاه محقق خوئی در تعیین مادر 159
- نقد فرمایش محقق خوئی قدس سره 161
- احتمال وجود دو مادر برای فرزند تلقیحی 162
ص:148
دیدگاه دوم
این دیدگاه بر آن است که نسب حقیقتی شرعی و اصطلاحی خاص دارد. صاحبان آن، بر اساس برخی مستندات و دلایل، معتقدند که نسب در اسلام مفهومی خاص دارد و برای تعیین نسب باید نظر شرع را جویا شد، پس در بحث هایی مثل تلقیح مصنوعی، نمی توان دیدگاه عرف را ملاک و معیار برای تشخیص نسب قرار داد.
مستند دیدگاه دوم
اشاره
مستندات و دلایل اصلی این دیدگاه بر دو محور زیر دور می زند:
الف. نفی نسب از ولد الزنا
اشاره
یکی از مسلّمات فقه شیعه آن است که شارع مقدس، ولد الزنا را منتسب به هیچ یک از پدر و مادرش نمی داند و به اصطلاح، نسب او را نفی کرده است.
محقّق نجفی در این باره می فرماید:
وکیف کان فلا یثبت النسب مع الزنا إجماعاً بقسمیه، بل یمکن دعوی ضروریته، فضلا عن دعوی معلومیّته من النصوص أو تواترها فیه(1).
به هر حال، نسب با زنا ثابت نمی شود، دلیل آن هر دو قسم اجماع است، بلکه امکان دارد ادعای ضروری بودن این مطلب بشود، چه رسد به اینکه معلوم بودن آن را بخواهیم با روایات یا تواتر آنها در این باره، به اثبات برسانیم.