بررسی فقهی تلقیح مصنوعی صفحه 147

ص:149

یکی از آثار نفی نسب ولد الزنا آن است که او بر طبق دیدگاه مشهور فقهاء، از زانی و زانیه ارث نمی برد. البتّه در مقابل دیدگاه مشهور، برخی از قدمای از فقهاء، مثل شیخ صدوق و یونس بن عبد الرحمن، معتقد بودند که ولد الزنا از پدر یا مادر خود ارث می برد(1). دلیل آنها نیز بعضی روایاتی است که در این زمینه وارد شده است.

حال کسانی که برای نسب مفهومی شرعی قائلند، به نفی نسب از ولد الزنا و محرومیّت او از ارث استدلال کرده اند، که معنای آن این است که ام و اب بودن، در دست شارع است، اگر حکم به پدری یا مادری کرد، می توان نسب را اثبات نمود، در غیر این صورت نمی توان کسی را بر اساس نظر عرف، منتسب به مادر یا پدری کرد.

نقد استدلال به نفی نسب ولد الزنا

با توجّه به مدارک و مستنداتی که این دیدگاه تا اینجا ارائه کرد، این سؤال مطرح می شود که آیا اگر شارع مقدس گفت فلانی از فلانی ارث نمی برد، می توان نتیجه گرفت که بین اینها نسبی وجود ندارد؟ آیا از نفی الإرث می توان استفاده کرد که از نظر شرع، اصلا نسبی وجود ندارد؟ یا اینکه شارع، اصل وجود نسب را بین زانی و بین این ولد الزنا قبول دارد، ولی در مورد ارث حکماً آن را خارج کرده است و آن را تخصیص زده است؟

دوران بین تخصیص و تخصّص

چنان که بیان داشتیم، بر طبق دیدگاه مشهور ولد الزنا ارث نمی برد،