بررسی آخرین و برترین آراء و نظریه ها پیرامون ارث زوجه از زمین صفحه 321

ص:324

بالاجماع علی حرمان غیر ذات الولد، الخارجه به عن عمومها و بعده تنقلب النسبه و تکون بینها و بین المطلقات النافیه للارث نسبه العام و الخاص المطلق، فتخصص تلک المطلقات بها، المنتج للتفصیل بعد الحمل علیه، کما لو ورد عن المولی الامر بإکرام العلماء و ورد عنه النهی عن إکرامهم، و ورد عنه: لا تکرم النحویین، فالتعارض بین أکرم العلماء، و لا تکرم العلماء من تعارض المتباینین، الا أنه بعد تخصیص عموم (أکرم العلماء) بخصوص النهی عن إکرام النحویین، لکونه أخص منه مطلقا، انقلبت النسبه بین عموم (أکرم العلماء) بعد إخراج من خرج منهم بالخاص، و بین عموم (لاتکرم العلماء) الی العموم و الخصوص المطلق، فیحمل العام منهما علی الخاص، المنتج بعد الحمل علیه لوجوب إکرام غیر النحویین من العلماء و حرمه إکرام النحویین منهم و فیما نحن فیه کذلک.

الا أنه توهم فاسد»(1)

بله؛ گاهی در این مقام توهمی به ذهن می آید که بعضی از معاصرین نیز به آن پرداخته اند: مبنی بر اینکه تخصیص مطلقات روایات به زوجه ی بدون فرزند (با قطع نظر از مقطوعه ی ابن اذینه) به ادعای اینکه در علاج اخبار متعارض ترتیب مؤثر است به این بیان که: اخباری که مطلقا امر به ارث بردن زوجه از تمام ما ترک دارد اولاً به اجماع مبنی بر حرمان عیر ذات ولد تخصیص خورده است و با این تخصیص، از عموم روایت خارج شده و پس از آن، انقلاب نسبت به وجود می آید و [ثانیاً] بین آن روایت و مطلقات نافی ارث، نسبت عموم و خصوص مطلق جاری می شود؛ سپس مطلقات با آن نسبت تخصیص خورده و در نتیجه تفصیل به وجود می آید؛ به عنوان مثال اگر از مولا امر به اکرام علماء صادر شود و پس از آن نهی از اکرام آنان صادر شود و بعد از اندکی نهی دوم صادر شود، یعنی نهی از اکرام علمای نحوی؛ در این مثال تعارض بین امر به اکرام علماء و نهی از اکرام آنان از قسم متباینین است که نسبت تباین بعد از تخصیص عموم اکرم العلماء بوسیله ی خصوص نهی از اکرام نحویین - چون اخص مطلق

از آن است - به عموم و خصوص مطلق تبدیل شده و انقلاب نسبت به وجود می آید؛ به