بررسی آخرین و برترین آراء و نظریه ها پیرامون ارث زوجه از زمین صفحه 54

ص:57

بیان و بررسی اقوال در نزاع دوم/ اقوال در مسئله

الف: نزاع عام است.

یعنی محرومیّت، شامل همه ی زوجه ها (دارای فرزند و بدون فرزند از زوج) می شود؛ از میان قائلین به این قول می توان به شخصیّت های زیر اشاره نمود:

- مرحوم شیخ مفید (رحمه الله) در کتاب «المقنعه»؛

متن عبارت ایشانچنین است:

«و لا ترث الزوجه شیئا مما یخلفه الزوج من الرباع و تعطی قیمه الخشب و الطوب و البناء و الآلات فیه و هذا هو منصوص علیه عن نبی الهدی علیه و آله السلام و عن الأئمه من عترتهو الرباع هی الدور و المساکن دون البساتین و الضیاع»(1) زوجه از چیزی از زمین که زوج از خود باقی می گذارد ارث نمی برد و به او قیمت چوب و آجر و بناء و آلات در زمین را می دهند؛ این همان نظر تصریح شده از پیامبر هدایت (صلی الله علیه و آله) - که بر او و خاندانش درود باد - و نظر ائمه طاهرین (علیه السلام) از عترت پیامبر است و رباع همان خانه ها و مسکن ها غیر از باغ ها و بوستان ها و مزارع است.

- مرحوم سیّد مرتضی (رحمه الله) در کتاب «الانتصار فی انفرادات الامامیه»؛

متن عبارت ایشانچنین است:

«و ممّا انفردت به الامامیه انّ الزوجه لا ترث من رباع المتوفی شیئاً بل تعطی قیمه حقّها من البناء و الالات دون قیمه العراص،... و ان الرباع و ان لم تسلّم الی الزوجات فقیمتها محسوبه لها.»(2)

از مسائل اختصاصی امامیّه این است که زوجه از نفس زمین زوج متوفا ارث نمی برد بلکه باید حقش را از قیمت بناء و آلات پرداخت نمایند یعنی با قطع نظر از قیمت زمین، زوجه فقط از قیمت آلات و بناء ارث می برد... و اینکه رباع (زمین خانه مسکونی) اگر چه از عین آن به زوجات داده نمی شود لکن باید از قیمتشان برای او

محسوب نموده و به او پرداخت کنند.

-