- پیشگفتار 1
- دیباچه 4
- 1. پیشینهکاوی پژوهش 5
- 2. اهمیت و جایگاه موضوع 7
- 3. اهداف پژوهش 8
- 4. ترتیب کتاب 9
- بخش نخست: اطلاعات کلی و مفاهیم اولیه 11
- درآمد 12
- گفتار یکم: واژهشناسی حق، حکم و تکلیف 13
- مبحث نخست: تبیین واژگان و مفاهیم تحقیق 13
- اشاره 13
- گفتار دوم: واژه شناسی «روح» و «مغز» 17
- گفتار سوم: جستاری در مرگ و زندگی، از مفهوم تا واقعیت 20
- یکم. مفهومشناسی مرگ و زندگی 21
- دوم. نشانههای مرگ و زندگی 23
- سوم. سنجه تشخیص مرگ 27
- چهارم. مراحل زیست و حیات 32
- پنجم. حکم شک در حصول مرگ 36
- گفتار چهارم: مفهوم شناسی مرگ مغزی 37
- اشاره 39
- گفتار اول: مرگ مغزی و بررسی وضعیت مشابه 39
- مبحث دوم: بازشناسی قلمرو پژوهش 39
- 1. مرگ مغزی و اغمای طولانی 40
- 2. مرگ مغزی و حالت کما (حیات نباتی) 40
- 3. مرگ مغزی و مرگ ظاهری 41
- 1. احتساب مرگ مغزی بسان حیات غیر مستقر 42
- گفتار دوم: مرگ مغزی و تطبیق ناروا بر پارهای از عناوین 42
- 2. مرگ مغزی و تشبیه آن به جنین قبل از دمیدن روح 43
- 3. مرگ مغزی و حالت نزع (احتضار) 44
- 4. مرگ مغزی و اوتانازی 45
- بخش دوم: بررسی تطبیقی مرگ مغزی (پزشکی، فقهی و حقوقی) 48
- درآمد 49
- مبحث نخست: مرگ مغزی از دریچه دانش پزشکی 50
- اشاره 50
- گفتار یکم. موضوعشناسی مرگ مغزی 50
- گفتار دوم: شاخصههای مرگ مغزی 54
- موارد دشوار تشخیص مرگ مغزی 55
- معیارهای بالینی تشخیص مرگ مغزی 55
- مبحث دوم: بررسی فقهی مرگ مغزی 57
- اشاره 57
- گفتار اول: مرگ مغزی از منظر فقیهان 58
- گفتار دوم: تلقی زنده بودن فرد مبتلا به مرگ مغزی 59
- گفتار چهارم: داوری و بیان دیدگاه برگزیده 60
- گفتار سوم: تلقی مرده بودن فرد دچار شده به مرگ مغزی 60
- اشاره 66
- مبحث سوم: وضعیت حقوقی و قانونی مرگ مغزی 66
- گفتار اول: وضعیت حقوقی و قانونی مرگ مغزی درسطح داخلی 67
- الف. کشورهای غیراسلامی 67
- 2) انگلستان 68
- 3) امریکا 68
- 4) اسپانیا 69
- 5) استرالیا 69
- ب. پیوند اعضا در کشورهای اسلامی 70
- 1) عربستان 71
- 3) عراق 71
- 2) کویت 71
- گفتار دوم: وضعیت حقوقی و قانونی مرگ مغزی درایران 72
- 4) ترکیه[139] 72
- نخست: دلایل موافق و مخالف قانون پیوند اعضا و مرگ مغزی 73
- دوم: ماده واحده پیوند اعضا و مرگ مغزی 75
- سوم: آییننامه اجرایی پیوند اعضا و نقد و بررسی آن 78
- بخش سوم: پیامدهای فقهی و حقوقی (اثرشناسی مرگ مغزی) 83
- درآمد 84
- مبحث نخست: بررسی فقهی پیوند اعضا از مردگان مغزی 85
- اشاره 85
- گفتار اول: رابطه انسان با نفس خویش و حدود تصرف در آن 87
- اول: نقش اضطرار در جواز برداشت اعضای پیوندی 94
- گفتار دوم: عناوین تجویز پیوند اعضا و تشریح جسد 94
- دوم. اذن حاکم شرع در جواز برداشت عضو پیوندی 97
- سوم. نقش اذن قبلی (وصیت) در جواز برداشت عضو 98
- چهارم. نقش اذن اولیاء در جواز برداشت عضو 99
- پنجم. دلیلنماهای شایع در جواز برداشت عضو و نقد آن 102
- 1. استناد به دلیل احیاء نفس و مشابه آن 102
- 2. استناد به قاعده تزاحم 103
- گفتار سوم: عناوین تحریم پیوند اعضا و تشریح جسد 106
- اول. حرمت مثله کردن مردگان 106
- دوم. حرمت جنایت بر مرده و هتک آن 107
- سوم. وجوب دفن مردگان و اعضای آنان 109
- گفتار چهارم: تهیه عضو پیوندی از کفار مبتلا به مرگ مغزی 110
- گفتار پنجم: دیه جداسازی اعضای بدن و نحوه مصرف آن 111
- گفتار ششم: خرید و فروش اعضای پیوندی 113
- گفتار هفتم: تعیین مقتضای اصل عملی در پیوند اعضا 114
- اشاره 116
- مبحث دوم: احکام و حقوق مردگان مغزی 116
- گفتار اول: بررسی احکام مترتب بر مرگ مغزی 117
- گفتار دوم: بررسی آثار حقوقی مترتب بر مرگ مغزی 119
- اول. محجوریت مردگان مغزی 119
- دوم. بطلان انواع نمایندگی با مرگ مغزی 120
- پیگفتارگذری بر یافتهها و رهآورد تحقیق 122
- مباحث پیوستی: 153 127
- اشاره 128
- اول مذاق شریعت، جستاری در اعتبارسنجی 128
- گفتار اول: چرایی و چیستی مذاق شریعت 128
- گفتار دوم: اعتبار مذاق شریعت 131
- 1. مذاق شریعت به مثابه متفاهم عرفی 131
- 2. حجیت مذاق شریعت از رهگذر اطمینان عرفی 133
- گفتار سوم: شرایط استناد به مذاق شریعت 134
- اشاره 135
- پیوست دوم: استفتائاتی از مراجع معظم تقلید 135
- 1) حضرت امام خمینی (رحمه الله) 135
- 2) حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (رحمه الله) 136
- 3) حضرت آیت الله العظمی تبریزی (رحمه الله) 138
- 4) حضرت آیت الله العظمی بهجت (رحمه الله) 139
- 5) حضرت آیت الله العظمی خامنهای (حفظه الله) 141
- 6) حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (حفظه الله) 142
- 7) حضرت آیت الله العظمی صافی (حفظه الله) 143
- 8) حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (حفظه الله) 144
- فهرست منابع 147
ص: 36
3. «ساقه مغز»[30] بخش بسیار مهمی از مغز است که در پایه مغز واقع شده، آنسان که از بالا به نیم کرههای مخ و از پایین به نخاع[31] محدود شده است و از سه قسمت مهم تشکیل یافته که عبارتند از: 1. بصل النخاع؛[32] 2. پل مغزی؛[33] 3. مغز میانی.[34]
ساقه مغز، کانون کنترل و فرماندهی همه فعالیتهای غیر ارادی از قبیل تنفس، گوارش و به کار انداختن قلب و گردش خون بوده و به منزله ایستگاهی برای پیامهای دستوریِ مراکز قشری مغز است.
گفتنی است که سلولهای مغز انسان، بیش از صدها ملیارد است که بزرگترین سیستم ارتباطی و عصبی را تشکیل داده، به هیچ رو، قابل تکثیر و نوبه نو شدن نیست و لذا، از سرچشمه حیات انسان تا فرجام او، همراه وی خواهد بود.[35]
گفتار سوم: جستاری در مرگ و زندگی، از مفهوم تا واقعیت
اشاره
پدیده مرگ و حیات از پر رمز و رازترین شگفتیهای عالم خلقت است که افکار بسیاری از اندیشوران را به خود مشغول ساخته است. به هر روی، از آنجا که شناخت دو مقوله مرگ و حیات، ربط وثیقی با مباحث پسین (ماهیت مرگ مغزی) خواهد داشت، برای ورود به بحث اصلی، باید پرسشهایی را در این زمینه پاسخگو بود:
* مفهوم لغوی و اصطلاحی مرگ و حیات چیست؟