مرگ مغزی: پردازش فقهی-حقوقی صفحه 67

ص: 88

از این رو، هر کشوری با توجه به ساختار فرهنگی و ارزشی خود به گونه‌ای با مسئله مرگ مغزی و پیوند اعضا مواجه است که باید این موضوع را به شکلی خاص و منطبق با فرهنگ حاکم بر جامعه خود حل کند. از این رو، حقوقدانان و قانونگذاران، در سطح کشورهای مختلف با عطف توجه به تبعات و آثار این مسائل، به دنبال سامان دهی و نظام بخشی آن بوده‌اند و در این زمینه، تنظیمات و مقرراتی را پدید آورده‌اند.

گفتار اول از مبحث پیش‌رو، متکفل بررسی قوانین و مقررات این مسئله، در سطح داخلی برخی از کشورها می‌باشد.

گفتار دوم نیز، متعهد تبیین فرایند شکل‌گیری قانون پیوند اعضا و مرگ مغزی در جهوری اسلامی ایران است. در طی گفتار دوم، دلایل مخالف و موافق این قانون ذکر می‌شود.

در فرجام این مبحث، قانون مصوّب مرگ مغزی و پیوند اعضا، در بوته نقد و ارزیابی گذاشته می‌شود.

گفتار اول: وضعیت حقوقی و قانونی مرگ مغزی درسطح داخلی

اشاره

رویکرد کشورهای مختلف دنیا در پذیرش اصل مسئله، تقریباً یکسان است؛ یعنی مرگ مغزی را پس از احراز شرایط پذیرفته‌اند و کالبد گشایی و برداشت عضو را برای پیوند به بدن نیازمندان مجاز دانسته، قوانین حقوقی مربوط به آن را نیز تهیه و تصویب کرده‌اند. ذیلًا، به قوانین و مقررات برخی از کشورهای غربی و اسلامی اشاره می‌شود:

الف. کشورهای غیراسلامی

1) فرانسه

فرانسه، اولین کشوری است که از منظر قانونی به بحث مرگ مغزی پرداخته است؛ چه اینکه در سال 1968 م وزارت امور اجتماعی این کشور، حکمی را