- پیشگفتار 1
- دیباچه 4
- 1. پیشینهکاوی پژوهش 5
- 2. اهمیت و جایگاه موضوع 7
- 3. اهداف پژوهش 8
- 4. ترتیب کتاب 9
- بخش نخست: اطلاعات کلی و مفاهیم اولیه 11
- درآمد 12
- گفتار یکم: واژهشناسی حق، حکم و تکلیف 13
- مبحث نخست: تبیین واژگان و مفاهیم تحقیق 13
- اشاره 13
- گفتار دوم: واژه شناسی «روح» و «مغز» 17
- گفتار سوم: جستاری در مرگ و زندگی، از مفهوم تا واقعیت 20
- یکم. مفهومشناسی مرگ و زندگی 21
- دوم. نشانههای مرگ و زندگی 23
- سوم. سنجه تشخیص مرگ 27
- چهارم. مراحل زیست و حیات 32
- پنجم. حکم شک در حصول مرگ 36
- گفتار چهارم: مفهوم شناسی مرگ مغزی 37
- گفتار اول: مرگ مغزی و بررسی وضعیت مشابه 39
- اشاره 39
- مبحث دوم: بازشناسی قلمرو پژوهش 39
- 1. مرگ مغزی و اغمای طولانی 40
- 2. مرگ مغزی و حالت کما (حیات نباتی) 40
- 3. مرگ مغزی و مرگ ظاهری 41
- 1. احتساب مرگ مغزی بسان حیات غیر مستقر 42
- گفتار دوم: مرگ مغزی و تطبیق ناروا بر پارهای از عناوین 42
- 2. مرگ مغزی و تشبیه آن به جنین قبل از دمیدن روح 43
- 3. مرگ مغزی و حالت نزع (احتضار) 44
- 4. مرگ مغزی و اوتانازی 45
- بخش دوم: بررسی تطبیقی مرگ مغزی (پزشکی، فقهی و حقوقی) 48
- درآمد 49
- گفتار یکم. موضوعشناسی مرگ مغزی 50
- مبحث نخست: مرگ مغزی از دریچه دانش پزشکی 50
- اشاره 50
- گفتار دوم: شاخصههای مرگ مغزی 54
- موارد دشوار تشخیص مرگ مغزی 55
- معیارهای بالینی تشخیص مرگ مغزی 55
- مبحث دوم: بررسی فقهی مرگ مغزی 57
- اشاره 57
- گفتار اول: مرگ مغزی از منظر فقیهان 58
- گفتار دوم: تلقی زنده بودن فرد مبتلا به مرگ مغزی 59
- گفتار چهارم: داوری و بیان دیدگاه برگزیده 60
- گفتار سوم: تلقی مرده بودن فرد دچار شده به مرگ مغزی 60
- اشاره 66
- مبحث سوم: وضعیت حقوقی و قانونی مرگ مغزی 66
- گفتار اول: وضعیت حقوقی و قانونی مرگ مغزی درسطح داخلی 67
- الف. کشورهای غیراسلامی 67
- 2) انگلستان 68
- 3) امریکا 68
- 4) اسپانیا 69
- 5) استرالیا 69
- ب. پیوند اعضا در کشورهای اسلامی 70
- 3) عراق 71
- 1) عربستان 71
- 2) کویت 71
- گفتار دوم: وضعیت حقوقی و قانونی مرگ مغزی درایران 72
- 4) ترکیه[139] 72
- نخست: دلایل موافق و مخالف قانون پیوند اعضا و مرگ مغزی 73
- دوم: ماده واحده پیوند اعضا و مرگ مغزی 75
- سوم: آییننامه اجرایی پیوند اعضا و نقد و بررسی آن 78
- بخش سوم: پیامدهای فقهی و حقوقی (اثرشناسی مرگ مغزی) 83
- درآمد 84
- مبحث نخست: بررسی فقهی پیوند اعضا از مردگان مغزی 85
- اشاره 85
- گفتار اول: رابطه انسان با نفس خویش و حدود تصرف در آن 87
- اول: نقش اضطرار در جواز برداشت اعضای پیوندی 94
- گفتار دوم: عناوین تجویز پیوند اعضا و تشریح جسد 94
- دوم. اذن حاکم شرع در جواز برداشت عضو پیوندی 97
- سوم. نقش اذن قبلی (وصیت) در جواز برداشت عضو 98
- چهارم. نقش اذن اولیاء در جواز برداشت عضو 99
- پنجم. دلیلنماهای شایع در جواز برداشت عضو و نقد آن 102
- 1. استناد به دلیل احیاء نفس و مشابه آن 102
- 2. استناد به قاعده تزاحم 103
- گفتار سوم: عناوین تحریم پیوند اعضا و تشریح جسد 106
- اول. حرمت مثله کردن مردگان 106
- دوم. حرمت جنایت بر مرده و هتک آن 107
- سوم. وجوب دفن مردگان و اعضای آنان 109
- گفتار چهارم: تهیه عضو پیوندی از کفار مبتلا به مرگ مغزی 110
- گفتار پنجم: دیه جداسازی اعضای بدن و نحوه مصرف آن 111
- گفتار ششم: خرید و فروش اعضای پیوندی 113
- گفتار هفتم: تعیین مقتضای اصل عملی در پیوند اعضا 114
- اشاره 116
- مبحث دوم: احکام و حقوق مردگان مغزی 116
- گفتار اول: بررسی احکام مترتب بر مرگ مغزی 117
- اول. محجوریت مردگان مغزی 119
- گفتار دوم: بررسی آثار حقوقی مترتب بر مرگ مغزی 119
- دوم. بطلان انواع نمایندگی با مرگ مغزی 120
- پیگفتارگذری بر یافتهها و رهآورد تحقیق 122
- مباحث پیوستی: 153 127
- اشاره 128
- اول مذاق شریعت، جستاری در اعتبارسنجی 128
- گفتار اول: چرایی و چیستی مذاق شریعت 128
- 1. مذاق شریعت به مثابه متفاهم عرفی 131
- گفتار دوم: اعتبار مذاق شریعت 131
- 2. حجیت مذاق شریعت از رهگذر اطمینان عرفی 133
- گفتار سوم: شرایط استناد به مذاق شریعت 134
- اشاره 135
- 1) حضرت امام خمینی (رحمه الله) 135
- پیوست دوم: استفتائاتی از مراجع معظم تقلید 135
- 2) حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (رحمه الله) 136
- 3) حضرت آیت الله العظمی تبریزی (رحمه الله) 138
- 4) حضرت آیت الله العظمی بهجت (رحمه الله) 139
- 5) حضرت آیت الله العظمی خامنهای (حفظه الله) 141
- 6) حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (حفظه الله) 142
- 7) حضرت آیت الله العظمی صافی (حفظه الله) 143
- 8) حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (حفظه الله) 144
- فهرست منابع 147
ص: 89
صادر کرد که بر اساس آن در صورت احراز آن با موازین علمی و علائم بالینی به مثابه مرگ قطعی قلمداد میگردد.[128]
2) انگلستان
سیستم حقوقی حاکم بر انگلستان از نوع کامنلا و مبتنی بر رویه قضایی است. در این کشور، مرگ مغزی و پیوند اعضا، به عنوان اصلی پذیرفته شده تلقی میگردد؛ گرچه، تعریف قانونی مرگ به دست داده نشده و این مهم به تشخیص کلینیکی، بستگی دارد. مرگ باید توسط افراد ذیل تأیید گردد:
پزشک متخصص با تجربه و یا دستیار وی که حداقل 5 سال در آن امور تجربه داشته باشد.
در مورد پزشکان دیگر بایستی نسبتاً باتجربه و از نظر بالینی ضعیف نباشند.
هیچ یک از پزشکان فوق نباید عضو تیم پیوند اعضا باشند.[129]
3) امریکا
در سال 1980 م کنفرانس ملی قانون ویژه ایالتی به منظور رفع مشکلات ناشی از تشخیص مرگ، ماده واحده قانون تشخیص مرگ را تصویب کرد.
بر این اساس، قطع غیر قابل بازگشت کلیه اعمال مغز نشان دهنده مرگ شخص است. ضمناً، لازم است مرگ بیمار، توسط پزشکی که در قطع یا پیوند اعضای بدن متوفا دخالت ندارد، تشخیص داده شود و این تشخیص نیز باید بر اساس معیارهای متعارف صورت پذیرد. در نهایت، دولت امریکا به منظور سامان دهی این مسئله، قانون پیوند اعضا را در سال 1984 م به تصویب رساند که پس از امضای رئیس جمهوری وقت به اجرا گذارده شد.
نکتهای که در اصلاحیه این قانون، در سال 1987 م به عنوان «جستوجو و