مرگ مغزی: پردازش فقهی-حقوقی صفحه 70

ص: 91

در جایی که تنفس یا جریان خون به طور مصنوعی بر قرار باشد، صدور مجوز جهت برداشت بافت ممنوع است؛ مگر آنکه دو پزشک مستقل، فرد را معاینه کرده و معتقد باشند که مغز او از کار افتاده است و فعالیت آن غیر قابل برگشت می‌باشد.[132]

نتیجه آنکه، نوعاً در کشورهای غیر اسلامی، این مسئله پذیرفته شده‌است. هرچند که دربرداشت اعضا از افراد مبتلا به گونه‌ای از تسامح و افراطکاری دیده می‌شود؛ زیرا گرچه هنوز موضوع «اخذ رضایت»[133] برای جدایی اعضای بدن، اهمیت ویژه‌ای دارد و برخی از کشورها از این سیستم پیروی می‌کنند، امروزه با توجه به نیاز روز افزون به اعضاء پیوندی در برخی از جوامع غربی، نظام «رضایت مفروض»[134] پدید آمده است؛ که به عنوان راه حلی جدید در تامین عضو پیوندی از مردگان مغزی، استفاده می‌گردد.

ب. پیوند اعضا در کشورهای اسلامی

اشاره

قوانین و مقررات در کشورهای اسلامی، از فقه عامّه نشات گرفته است. بنابراین، با این استدلال که اصول شناخته شده اسلام، هر قانونی را که ممنوع نشده، لزوماً مشروع می‌داند، پدیده مرگ مغزی و پیوند اعضا را نیز به رسمیت شناخته است. از این رو، در سال 1407 ق مجلس مجمع فقه اسلامی در نظری که با موافقت اکثریت به تصویب رسید، بیان داشت:

هنگامی که تمام وظایف و فعالیت‌های مغزی فرد به صورت کامل متوقف گردد و پزشکان متخصص حکم به برگشت ناپذیر بودن توقف دادند و مغز شخص، شروع به از بین رفتن نمود، شخص مرده شناخته شده و تمام احکامی