- پیشگفتار 1
- دیباچه 4
- 1. پیشینهکاوی پژوهش 5
- 2. اهمیت و جایگاه موضوع 7
- 3. اهداف پژوهش 8
- 4. ترتیب کتاب 9
- بخش نخست: اطلاعات کلی و مفاهیم اولیه 11
- درآمد 12
- مبحث نخست: تبیین واژگان و مفاهیم تحقیق 13
- گفتار یکم: واژهشناسی حق، حکم و تکلیف 13
- اشاره 13
- گفتار دوم: واژه شناسی «روح» و «مغز» 17
- گفتار سوم: جستاری در مرگ و زندگی، از مفهوم تا واقعیت 20
- یکم. مفهومشناسی مرگ و زندگی 21
- دوم. نشانههای مرگ و زندگی 23
- سوم. سنجه تشخیص مرگ 27
- چهارم. مراحل زیست و حیات 32
- پنجم. حکم شک در حصول مرگ 36
- گفتار چهارم: مفهوم شناسی مرگ مغزی 37
- اشاره 39
- گفتار اول: مرگ مغزی و بررسی وضعیت مشابه 39
- مبحث دوم: بازشناسی قلمرو پژوهش 39
- 2. مرگ مغزی و حالت کما (حیات نباتی) 40
- 1. مرگ مغزی و اغمای طولانی 40
- 3. مرگ مغزی و مرگ ظاهری 41
- گفتار دوم: مرگ مغزی و تطبیق ناروا بر پارهای از عناوین 42
- 1. احتساب مرگ مغزی بسان حیات غیر مستقر 42
- 2. مرگ مغزی و تشبیه آن به جنین قبل از دمیدن روح 43
- 3. مرگ مغزی و حالت نزع (احتضار) 44
- 4. مرگ مغزی و اوتانازی 45
- بخش دوم: بررسی تطبیقی مرگ مغزی (پزشکی، فقهی و حقوقی) 48
- درآمد 49
- مبحث نخست: مرگ مغزی از دریچه دانش پزشکی 50
- گفتار یکم. موضوعشناسی مرگ مغزی 50
- اشاره 50
- گفتار دوم: شاخصههای مرگ مغزی 54
- موارد دشوار تشخیص مرگ مغزی 55
- معیارهای بالینی تشخیص مرگ مغزی 55
- اشاره 57
- مبحث دوم: بررسی فقهی مرگ مغزی 57
- گفتار اول: مرگ مغزی از منظر فقیهان 58
- گفتار دوم: تلقی زنده بودن فرد مبتلا به مرگ مغزی 59
- گفتار سوم: تلقی مرده بودن فرد دچار شده به مرگ مغزی 60
- گفتار چهارم: داوری و بیان دیدگاه برگزیده 60
- اشاره 66
- مبحث سوم: وضعیت حقوقی و قانونی مرگ مغزی 66
- الف. کشورهای غیراسلامی 67
- گفتار اول: وضعیت حقوقی و قانونی مرگ مغزی درسطح داخلی 67
- 3) امریکا 68
- 2) انگلستان 68
- 4) اسپانیا 69
- 5) استرالیا 69
- ب. پیوند اعضا در کشورهای اسلامی 70
- 3) عراق 71
- 1) عربستان 71
- 2) کویت 71
- گفتار دوم: وضعیت حقوقی و قانونی مرگ مغزی درایران 72
- 4) ترکیه[139] 72
- نخست: دلایل موافق و مخالف قانون پیوند اعضا و مرگ مغزی 73
- دوم: ماده واحده پیوند اعضا و مرگ مغزی 75
- سوم: آییننامه اجرایی پیوند اعضا و نقد و بررسی آن 78
- بخش سوم: پیامدهای فقهی و حقوقی (اثرشناسی مرگ مغزی) 83
- درآمد 84
- مبحث نخست: بررسی فقهی پیوند اعضا از مردگان مغزی 85
- اشاره 85
- گفتار اول: رابطه انسان با نفس خویش و حدود تصرف در آن 87
- گفتار دوم: عناوین تجویز پیوند اعضا و تشریح جسد 94
- اول: نقش اضطرار در جواز برداشت اعضای پیوندی 94
- دوم. اذن حاکم شرع در جواز برداشت عضو پیوندی 97
- سوم. نقش اذن قبلی (وصیت) در جواز برداشت عضو 98
- چهارم. نقش اذن اولیاء در جواز برداشت عضو 99
- پنجم. دلیلنماهای شایع در جواز برداشت عضو و نقد آن 102
- 1. استناد به دلیل احیاء نفس و مشابه آن 102
- 2. استناد به قاعده تزاحم 103
- گفتار سوم: عناوین تحریم پیوند اعضا و تشریح جسد 106
- اول. حرمت مثله کردن مردگان 106
- دوم. حرمت جنایت بر مرده و هتک آن 107
- سوم. وجوب دفن مردگان و اعضای آنان 109
- گفتار چهارم: تهیه عضو پیوندی از کفار مبتلا به مرگ مغزی 110
- گفتار پنجم: دیه جداسازی اعضای بدن و نحوه مصرف آن 111
- گفتار ششم: خرید و فروش اعضای پیوندی 113
- گفتار هفتم: تعیین مقتضای اصل عملی در پیوند اعضا 114
- مبحث دوم: احکام و حقوق مردگان مغزی 116
- اشاره 116
- گفتار اول: بررسی احکام مترتب بر مرگ مغزی 117
- گفتار دوم: بررسی آثار حقوقی مترتب بر مرگ مغزی 119
- اول. محجوریت مردگان مغزی 119
- دوم. بطلان انواع نمایندگی با مرگ مغزی 120
- پیگفتارگذری بر یافتهها و رهآورد تحقیق 122
- مباحث پیوستی: 153 127
- گفتار اول: چرایی و چیستی مذاق شریعت 128
- اول مذاق شریعت، جستاری در اعتبارسنجی 128
- اشاره 128
- 1. مذاق شریعت به مثابه متفاهم عرفی 131
- گفتار دوم: اعتبار مذاق شریعت 131
- 2. حجیت مذاق شریعت از رهگذر اطمینان عرفی 133
- گفتار سوم: شرایط استناد به مذاق شریعت 134
- پیوست دوم: استفتائاتی از مراجع معظم تقلید 135
- اشاره 135
- 1) حضرت امام خمینی (رحمه الله) 135
- 2) حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (رحمه الله) 136
- 3) حضرت آیت الله العظمی تبریزی (رحمه الله) 138
- 4) حضرت آیت الله العظمی بهجت (رحمه الله) 139
- 5) حضرت آیت الله العظمی خامنهای (حفظه الله) 141
- 6) حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (حفظه الله) 142
- 7) حضرت آیت الله العظمی صافی (حفظه الله) 143
- 8) حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (حفظه الله) 144
- فهرست منابع 147
ص: 103
با مقایسه ماده واحده مصوّب با قوانین دیگر کشورها، خلأهای قانونی بسیاری به چشم میآید: کمبودهای قانونی مانند بررسی نحوه شکایت از پزشکان یا تیم جراح (پیش بینی ضمانت اجرا و مجازات در صورت سوء استفاده از قانون)، سوداگری و قاچاق اعضای بدن، تعریف پیوند اعضا و بررسی فرض ضرر و اضطرار در اهدای عضوی افراد زنده، صحت یا بطلان معامله اعضا قبل از وقوع مرگ مغزی یا پس از آن (مالیت یا عدم مالیت اعضا و بافتها)، جواز یا عدم جواز تشریح مردگان مغزی برای مطالعه و آموزش، فرض اذن حاکم شرع در جواز برداشت عضو از مردگان مغزی مجهولالهویه، تعریف پیوند اعضا و دامنه اعضای پیوندی، شرایط پذیرش و اعطای عضو، تعیین میزان ما به ازای شرایط پیوندی، اشاره به سایر منابع پیوند اعضا غیر از مردگان مغزی، نحوه نظارت مستمر بر اجرای این قانون، حقوق دهنده عضو، حقوق گیرنده عضو، مسائل و حقوق افرادی که مرتبط با فرد مصدوم هستند؛ مانند حالّ گشتن دیون، ارث، عدّه زوجه و ....
اینک، که سالها از اجرایی شدن آیین نامه مذکور گذشته، کاستیها و نواقص آن در ابعاد مختلف نمایان گشته است. از این رو، امید آن است تا بار دیگر، قانون مذکور، بازنگری شود و با در نظر گرفتن تمام جوانب مسئله، بررسی و ارزیابی گردد؛ تا جمهوری اسلامی ایران بتواند قانونی جامع وشایسته، آن هم بر پایه مبانی فقه امامیه تنظیم کرده، ارائه و کاربردی نماید (ان شاء الله).