- مقدّمه ناشر 1
- پیش گفتار 11
- اشاره 15
- کلیّات 15
- مقدّمه 17
- اشاره 17
- تعریف اجمالی دو قاعده 18
- ادلّه قاعده فراغ و تجاوز 19
- 1 - اجماع عملی 19
- اشاره 19
- 2 - سیره متشرّعه 20
- 3 - سیره عقلائیّه 21
- 4 - اثبات حجیّت قاعده به ملاک اصاله الصحّه 23
- 5 - ادلّه محقّق همدانی رحمه الله 27
- 6 - اخبار و روایات 31
- مقصود از شکّ در شیء چیست ؟ 62
- وحدت یا تغایر قاعده فراغ و قاعده تجاوز 63
- بخش اول: بررسی تعدّد قاعده در مقام ثبوت 67
- اشاره 67
- اشاره 69
- اشاره 69
- بیان اوّل: نظر محقّق نائینی رحمه الله 69
- اشاره 69
- دلیل اوّل: عدم وجود قدر جامع بین دو قاعده 69
- ادلّه قائلین به تعدّد قاعده 69
- اشکالات وارد بر کلام شیخ انصاری رحمه الله 70
- کلام شیخ انصاری رحمه الله 70
- اشکال محقّق خوئی رحمه الله بر نظر محقّق نائینی رحمه الله 72
- اشکال محقّق عراقی رحمه الله بر نظر محقّق نائینی رحمه الله 73
- نتیجه نزاع و احتمالات موجود 74
- تحقیق مسأله 75
- تحقیق مطلب در بیان اوّل 80
- بیان دوّم در دلیل اوّل 83
- بیان سوّم در دلیل اوّل 84
- اشکالات این دیدگاه 87
- اشاره 87
- نتیجه دلیل اوّل 88
- دلیل دوّم: اجتماع لحاظ آلی و استقلالی در شییء واحد 88
- اشاره 88
- اشکالات وارد بر دلیل دوّم 90
- 1 - دیدگاه محقّق نائینی رحمه الله 90
- 2 - دیدگاه محقّق خوئی رحمه الله 91
- دلیل سوّم: محذور جمع بین معنای حقیقی و مجازی 94
- اشاره 94
- اشاره 96
- 1 - دیدگاه محقّق نائینی رحمه الله 96
- اشکالات وارد بر دلیل سوم 96
- دلیل چهارم: محذور تدافع 97
- اشاره 97
- 2 - دیدگاه محقّق خوئی رحمه الله 97
- اشکالات وارد بر دلیل چهارم 98
- اشاره 98
- دیدگاه محقّق نائینی رحمه الله 99
- دیدگاه محقّق خویی رحمه الله 102
- دیدگاه استاد در مورد دلیل چهارم 103
- مناقشه در دیدگاه محقّق خویی رحمه الله 103
- نتیجه بحث در مقام ثبوت 103
- بررسی نظریه رجوع شکّ در صحّت به شکّ در وجود 104
- اشاره 107
- بخش دوم: بررسی تعدد قاعده در مقام اثبات 107
- اشاره 109
- دیدگاه محقّق نائینی رحمه الله در خصوص جعل قاعده فراغ و تجاوز 109
- بررسی مقام اثبات در تعدّد قاعده فراغ و تجاوز 109
- اشکالات وارد بر دیدگاه محقّق نائینی رحمه الله 110
- مقدّمات بحث مقام اثبات 111
- بررسی روایات 113
- الف) روایات قاعده تجاوز 113
- اشاره 113
- ب) روایات قاعده فراغ 117
- نقد مبنای مرحوم امام خمینی در تعدّد دو قاعده 119
- اشاره 120
- فارق قاعده تجاوز و فراغ 120
- 1 - اجزای غیر مستقلّه: 121
- دیدگاه مرحوم امام خمینی رحمه الله در استفاده قاعده تجاوز از روایات 122
- 2 - جزء اخیر مرکّب: 122
- بررسی روایت موثّقه ی بکیر بن اعین 129
- ثمره بحث تعدّد یا وحدت دو قاعده 134
- اشاره 137
- بخش سوم: تنبیهات دو قاعده فراغ و تجاوز 137
- تنبیه اوّل جریان قاعده فراغ و تجاوز در همه ی ابواب فقه 139
- اشاره 139
- بررسی عمومیّت قاعده تجاوز 146
- بررسی قاعده تجاوز در طهارات ثلاث 149
- اشاره 149
- عدم جریان قاعده تجاوز در وضو 150
- اشکالات محقّق عراقی رحمه الله بر نظر شیخ انصاری رحمه الله 153
- اشکالات وارد بر دیدگاه محقّق عراقی رحمه الله 154
- بررسی دیگر وجوه جمع بین صحیحه و موثقه 155
- نظر برگزیده در جمع بین موثّقه و صحیحه زراره 160
- بررسی جریان قاعده تجاوز در غسل و تیمّم 161
- نظر مرحوم امام خمینی در مورد جریان قاعده تجاوز در غسل 166
- اشاره 167
- تنبیه دوّم بررسی جریان قاعده تجاوز در جزء الجزء 167
- دیدگاه محقّق نائینی رحمه الله 167
- دیدگاه مرحوم محقّق اصفهانی 169
- تنبیه سوم جریان قاعده فراغ و تجاوز در جزء اخیر مرکّب 173
- اشاره 173
- دیدگاه محقّق نائینی رحمه الله 176
- اشاره 176
- مناقشه در دیدگاه محقّق نائینی رحمه الله 176
- اشکالات محقّق خویی بر دیدگاه محقّق نائینی رحمه الله 177
- مناقشه در نظریه مرحوم نائینی 181
- بررسی دیدگاه صاحب منتقی الاصول 182
- اشکالات وارد بر نظر صاحب منتقی الاصول 183
- الف - جریان قاعده تجاوز 187
- تنبیه چهارم جریان قاعده تجاوز و فراغ در مورد شکّ در صحّت اجزاء 187
- نظر برگزیده 189
- اشاره 189
- ب - جریان قاعده فراغ 189
- اشاره 191
- تنبیه پنجم منظور از محلّ ، در قاعده تجاوز چیست ؟ 191
- ادلّه اختصاص قاعده تجاوز به محلّ شرعی 194
- منظور از «غیر» در قاعده ی تجاوز چیست ؟ 195
- اشاره 195
- دیدگاه شیخ انصاری رحمه الله 196
- دیدگاه محقّق اصفهانی رحمه الله 197
- اشاره 197
- نظر برگزیده 198
- تنبیه ششم بررسی اعتبار دخول در غیر در قاعده فراغ و تجاوز 201
- اشاره 201
- بررسی اعتبار دخول در غیر در مورد قاعده تجاوز 202
- بررسی شرعی یا عقلی بودن شرط دخول در غیر 203
- اشاره 204
- جهات موجود در مسأله 204
- بررسی اعتبار دخول در غیر در مورد قاعده فراغ 204
- بررسی جهت اوّل (وجود روایات مطلق) 205
- بررسی جهت دوّم (وجود روایات دالّ بر تقیید) 209
- بررسی جهت سوّم (رفع ید از تقیید) 212
- اشاره 215
- تنبیه هفتم جریان قاعده ی تجاوز و فراغ در مورد شکّ در شرایط 215
- احتمالات موجود در مسأله 215
- بررسی حکم قسم اوّل 216
- اشاره 217
- اقوال موجود در قسم اوّل 217
- دیدگاه مرحوم محقّق نائینی 218
- نقد دیدگاه محقّق نائینی رحمه الله 219
- دیدگاه مرحوم محقّق عراقی 221
- اشکالات دیدگاه محقّق عراقی رحمه الله 223
- اشاره 226
- بررسی حکم قسم دوّم 226
- دیدگاه صاحب منتقی الاصول 227
- اشکالات نظر صاحب منتقی الاصول 228
- بررسی حکم قسم سوّم 228
- بررسی حکم قسم چهارم 232
- تنبیه هشتم رخصت یا عزیمت بودن لزوم مضیّ و عدم اعتنای به شکّ در قاعده تجاوز 235
- احتمالات موجود در مسأله 235
- اشاره 235
- دیدگاه محقّق عراقی رحمه الله 236
- اشکال صاحب منتقی الاصول بر دیدگاه محقّق نائینی رحمه الله 237
- نقد اشکالات مرحوم صاحب منتقی الاصول 238
- فهرست منابع 240
مقدّمه ناشر
خداوندا حمد و سپاس ترا سزد که جامع همه محامدی، تو آن حمید وحیدی که همگان از فهم جلالت عاجز وعارفان در طریق معرفتت حیران اند، چگونه تور ا ستایم که اولیائت چنین سُرایند:
عجز الواصفون عن صفتکما عرفناک حق معرفتک
و آیا جز آن بگویم که تو خود به من آموخته ای؟«سُبْحَنَ اللَّهِ عَمَّا یَصِفُونَ إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِینَ».(1)
پس رحمت بی پایانت را فرو فرست بر همان بندگان خالصت که نیکو تو را شناختند و نیکو تو را بندگی کردند؛ به ویژه خاتم پیامبرانت که او را از سکّوی پرش بندگی، عروجش دادی و به مقام قاب قوسین أو أدنی رساندی و بر خاندان پاکش که با ولایتشان اکمال دین و اتمام نعمت صورت گرفت.
پروردگارا تو ما را به انتظار نشانده ای، کی می رسد خدایا روز ظهور مهدی.
بارالها کی می رسد آن زمان که موعودت و موعود همه ی انبیاء و اولیائت پرچم نصر برافراشته، ظهور نماید و با ظهورش وعده ی دیرینه ی «لِیُظْهِرَهُ و عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ ی»(2) را محقّق نمایی.