قاعده ضمان ید صفحه 31

ص:40

1- (1) . به عنوان مثال رجوع شود به: خلاف، ج 3، ص 228 و 408-409.
2- (2) . محمّد بن الحسن الطوسی، المبسوط فی فقه الامامیّه، ج 4، ص 132؛ همانند این مورد که شیخ رحمه الله به روایت استناد و استدلال کرده، عبارت ایشان در صفحه 59 از جلد سوم کتاب است.
3- (3) . الإمام الخمینی، کتاب البیع، ج 1، ص 376.

اثبات حکمی تمسّک کرده باشد؛ و فقط مرحوم علّامه از ابن جنید و ابن ادریس رحمهما الله نقل کرده است که به این روایت تمسّک کرده اند.

در نقد کلام ایشان دو مطلب را می توان بیان داشت؛ اوّل آن که با مراجعه به کتاب های علّامه رحمه الله، معلوم می شود مواردی وجود دارد که ایشان بدون نقل قول از ابن جنید و ابن ادریس، به این روایت تمسّک می کنند. به عنوان مثال، موارد زیر را می توان نام برد:

1 - «احتجّوا بعموم قوله علیه السلام: علی الید ما أخذت حتّی تؤدّی»(1). 2 - «لما روی عن النّبی صلی الله علیه و آله أنّه قال: علی الید ماأخذت حتّی تؤدّی»(2). 3 - «والرسول علیه السلام قال: علی الید ما أخذت حتّی تؤدّیه»(3). 4 - «وقوله علیه السلام: علی الید ما أخذت حتّی تؤدّیه»(4).

مطلب دوّم نیز این است که فخر المحقّقین فرزند علّامه رحمهما الله در کتاب «ایضاح الفوائد» که شرح کتاب «القواعد والفوائد» علّامه رحمه الله است، در موارد بسیاری به این روایت تمسّک و اشاره می کند(5) ؛ و اگر این روایت در نزد پدر بزرگوارش مورد قبول نبود، حدّاقل به آن اشاره می کرد.

بنابراین، نتیجه مباحث تا اینجا این می شود که اشکال صغروی حضرت امام رحمه الله قابل جواب است. از این رو، کسانی که معتقدند عمل مشهور جابر ضعف سند روایت است، به این روایت می توانند عمل کنند.