بعد سیاسی و احیای عاشورا از منظر فقه صفحه 5

رواياتي دلالت دارد بر اين كه همراه داشتن تربت سيدالشهدا براي امان و دوري از ترس، مستحب است. در جامع احاديث الشيعه بابي را با عنوان «استحباب استصحاب تربة الحسين للامان و دفع الخوف» گشوده شده و از جمله رواياتي كه در آن نقل شده، اين روايت است:«عن الصادق (ع)...اذا اراد احدكم ان يكون آمناً من كل خوف فليأخذ السبحة من تربته...ثم يضعها في جيبه فان فعل ذالك في الغداة فلايزال في امان الله حتي العشاء و ان فعل ذلك في العشاء فلا يزال في امان الله حتي الغداة»؛ [41] .صاحب جواهر در مقام بيان آن چه مستحب است با مسافر باشد، مي نويسد:«سزاوار است براي مسافر و غيرمسافر، همراهي مقداري از تربت امام حسين (ع) زيرا اين تربت، موجب امان از هرگونه ترس و موجب شفاي هرگونه دردي است». [42] .

همراهي با اثاثيه

مستحب است از خاك قبر امام حسين (ع) در ميان اثاثيه گذاشته شود. در اين باره نيز رواياتي نقل شده است. در جامع احاديث الشيعه، در بابي با نام «باب استحباب وضع الطين من قبر الحسين (ع)، فيما بين المتاع» رواياتي نقل شده است؛ از جمله:«محمد بن عيسي اليقطيني قال: بعث الي ابي الحسن الرضا (ع)... رأيت في اصفاف الثياب طيناً فقلت للرسول: ما هذا؟ فقال: ليس يوجّه بمتاع الاجعل فيه طيناً من قبر الحسين (ع) ثم قال الرسول: قال ابوالحسن (ع) هو امان باذن الله»؛يعني محمد بن عيسي يقطيني مي گويد: امام رضا (ع) برايم مقداري لباس فرستاد... در ميان لباس ها مقداري خاك ديدم. از مأمور پرسيدم: اين خاك ها چيست؟ پاسخ داد: امام رضا هيچ گاه اساسي را به جايي نمي فرستد، مگر اين كه در آن، مقداري از خاك قبر امام حسين قرار مي دهد. سپس فرستاده گفت: امام رضا مي فرمايد: اين خاك، موجب حفظ اثاثيه است به خواست خدا.

بوييدن و بوسيدن تربت سيدالشهداء

در روايات، افزون بر استشفا با تربت سيدالشهدا (ع) بوسيدن و ماليدن آن بر اعضاي بدن نيز توصيه شده است. در جامع احاديث الشيعه، در بابي با نام «باب استشفاء بتربة الحسين...و تقبليها...» بيش از هشت روايت نقل شده است؛ از جمله:«عن زيد بن ابي اسامة قال: كنت في جماعة من عصابتنا بحضرة سيدنا الصادق (ع) فاقبل علينا ابوعبدالله (ع) فقال: ان الله تعالي جعل تربة جدّي الحسين (ع) شفاء من كل داء و اماناً من كل خوف فاذا تناولها احدكم فليقبلها و ليضعها علي عينيه و ليمرها علي ساير جسده...»؛ [43] .يعني زيد، پسر اسامه مي گويد: با گروهي در محضر امام صادق بوديم. پس آن حضرت رو به ما آورد و فرمود: خداوند متعال تربت جدم حسين را شفاي هر درد و امان از هر ترس قرار داده است. پس اگر يكي از شما خواست آن را تناول كند، آن را ببوسد و بر چشمانش قرار دهد و بر ديگر اعضاي بدن بكشد.

غسل كردن براي برداشتن تربت

صاحب عروة الوثقي در مقام بيان غسل هاي مستحب، غسل براي برداشتن از تربت سيدالشهدا (ع) را مستحب دانسته است. وي مي نويسد:«الثاني عشر للاخذ تربة قبر الحسين (ع)»؛ [44] .يعني دوازدهم، غسل كردن براي برداشتن از تربت قبر امام حسين (ع) مستحب است.فقهاي صاحب حاشيه بر عروه بر اين مسأله حاشيه نزده و آن را تلقي به قبول كرده اند. محقق آملي، شارح عروة الوثقي در مقام استدلال كلام سيد مي نويسد:«ففي مصباح السيد روي في اخذ التربة انك اذا اردت اخذها فقم في آخر الليل و اغتسل و البس اطهر ثيابك (و في البحار) عن المزار الكبير عن الباقر (ع) اذا اردت ان تأخذ التربة فتعمد لها آخر الليل و اغتسل لها بماء الفرات...»؛يعني در مصباح سيد روايت كرده است كه هرگاه خواستي تربت را برداري، پس در آخر شب به پا خيز و غسل كن و بهترين لباس هايت را بپوش...و در كتاب بحار از مزار كبير از امام باقر (ع) نقل شده هرگاه خواستي تربت را برداري، در آخر شب، با آب فرات غسل كن. [45] .

استحباب تبرك به كربلا

رواياتي در باره فضيلت و احترام كربلا نقل شده است. در برخي از آن ها به تبرك جستن به كربلا نيز اشاره شده است. محدث عالي مقام شيخ حر عاملي بابي را با نام «باب استحباب التبرك بكربلاء» گشوده و در آن هفت روايت را نقل كرده است؛ از جمله:«عن صفوان الجمال قال: سمعت ابا عبدالله (ع) يقول: ان الله فضل الارضين و المياه بعضها علي بعض...و ان كربلاء و ماء الفرات اول ارض و اول ماء قدّس الله و بارك عليه فقال لها تكلّمي بما فضلك الله فقالت: انا ارض الله المقدسه المباركة، الشفاء في تربتي و مائي»؛يعني صفوان جمال مي گويد: شنيدم كه امام صادق (ع) مي فرمود خداوند برخي از زمين ها و آب ها را بر برخي ديگر ترجيح و فضيلت داده...و همانا كربلا و آب فرات، اول زمين و آبي هستند كه خداوند آن ها را مقدس ساخته و در آن ها بركت قرار داده است. پس خداوند به كربلا خطاب كرد به آن چه خداوند تو را فضيلت داده، سخن بگو. پس كربلا گفت: من زمين مقدس و مبارك الهي هستم و تربت و آب من شفا است.

بطلان فروش تربت به كافر