احکام حقوقی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 126

فصل ششم:مباحث مربوط به قصاص و مجازات

سابقه تاريخي حكم قصاص

در عصر نزول آيه قصاص و قبل از آن نيز عرب به قصاص و حكم اعدام قاتل، معتقد بود، و لكن قصاص او حد و مرزي نداشت بلكه به نيرومندي قبائل و ضعف آن‌ها بستگي داشت، چه بسا مي‌شد يك مرد در مقابل يك مرد و يك زن در مقابل يك زن كه كشته بود قصاص مي‌شد و چه بسا مي‌شد در برابر كشتن يك مرد، ده مرد كشته

-315

مي‌شد، و در مقابل يك برده، آزادي به قتل مي‌رسيد، و در برابر مرئوس يك قبيله، رئيس قبيله قاتل قصاص مي‌شد و چه بسا مي‌شد كه يك قبيله، قبيله‌اي ديگر را به خاطر يك قتـل به كلـي نابود مي‌كرد.

و اما در ملت يهود؟ آن‌ها نيز به قصاص معتقد بودند، همچنان كه در فصل بيست و يكم و بيست و دوم از سفر خروج و فصل سي و پنجم از سفر عدد از تورات آمده و قرآن كريم آن را چنين حكايت كرده:

«وَ كَتَبْنا عَلَيْهِمْ فيها اَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَ الْعَيْنَ بِالْعَيْنِ وَ الاَْنْفَ بِالاَْنْفِ وَ الْأُذُنَ بِالْأُذُنِ وَ السِّنَّ بِالسِّنِّ وَالْجُرُوحَ قِصاصٌ،»

«و در آن الواح بر ايشان نوشتيم: يك نفر به جاي يك نفر و چشم به جاي چشم و بينــي در بـرابـر بينـي و گوش در مقابل گوش و دندان در مقابل دندان و زخم در بـرابـر زخـم قصــاص بـايــد كـرد!» (45 / مائده)

(316) احكام حقوقي

ولي ملت نصاري به طوري كه حكايت كرده‌اند در مورد قتل، به غير از عفو و گرفتن خون‌بها حكمي نداشتند، ساير شعوب و امت‌ها هم با اختلاف طبقاتشان، في‌الجمله حكمي براي قصاص در قتل داشتند هر چند كه ضابطه درستي حتي در قرون اخير براي حكم قصاص معلوم نكــردنـد.