احکام حقوقی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 15

خدادادي بودن حكومت، و حكومت‌هاي حق و باطل (33)

به هر حال حكومت چه خوبش و چه بدش از ناحيه خدا است، و فتنه‌اي است كه با آن بندگان خود را مي‌آزمايد.

هر جا خداي سبحان مطلبي را مقيد به مشيت خود كرده، معنايش اين نيست كه خدا كارهايش را دل بخواهي و جزافي انجام مي‌دهد، بلكه معنايش اين است كه هر چه مي‌كند در كمال اختيار مي‌كند، مجبور به هيچ كاري نيست، پس در آيه مورد بحث هم معناي كلام اين است كه اگر به كسي حكومت مي‌دهد و يا از كسي مي‌گيرد، و اگر به كسي عزت مي‌دهد، و ديگري را ذليل مي‌كند، همه را با مشيت خود مي‌كند، و كسي نيست كــه او را مجبــور بــه كــاري كنــد، البته اين‌هم هست كه آنچه خدا مي‌كند بر طبــق مصلحــت اســـت! (1)

(34) احكام حقوقي

حكـومـت تكـوينـي، و حكـومـت تشـريعـي

دادن ملك از طرف خداي تعالي دوجور است:

1 ـ «ايتاء حكومت تكويني» يعني آفريدن، و در دسترس گذاشتن آن، به‌طوري كه انسان صاحب ملك و حكومت، قدرتش را در بين مردم گسترش دهد، و در بين آنان نفوذ كلمه و امر مطاع و خواست بي‌چون و چرا داشته باشد، حال چه به عدالت، و چه به ظلـم. هم‌چنــان كـه خـود خـدا ملـك جابرانه نمرود را هم از خودش دانسته و فرموده: «اَنْ آتيهُ اللّه‌ُ الْمُلْكَ.»

2 ـ «ايتاء حكومت تشريعي» و آن عبارت است از اين كه خداي تعالي حكم كند

حكومت تكويني، و حكومت تشريعي (35)