احکام حقوقی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 151

ـ «اَفَحَسِبْتُــمْ اَنَّمــا خَلَقْنــاكُـمْ عَبَثـا وَ اَنَّكُــمْ اِلَيْنـا لا تُـرْجَعُـونَ،» (115 / مؤمنون)

و نيـــز فــرمــوده:

ـ «وَ اَنَّ اِلي رَبِّكَ الْمُنْتَهي!» (42 / نجــم)

و وقتي وضع بدين قرار باشد، بديهي است كه عنايت الهيه بايد شامل انسان نيز بشود، و او را مانند ساير مخلوقاتش به آن غايتي كه براي رسيدن به آن غايتش آفريده برساند، و براي رساندنش به آن غايت نخست او را دعوت و ارشاد كند، و سپس امتحان و ابتلاء را در كارش اعمال كند، و اگر از اين راه هم نشد آن كسي كه غايت خلقت در او باطل شده، و ديگر وجودش به آن غايت نمي‌رسد، و هدايت به دردش نمي‌خورد، آن كس

مفهوم مراقبت خدا از اعمال انسان‌ها (369)

را هــلاك سـازد، و ايـن هــلاك سـاختـن خـود مـايـه اتقـان در فرد و در نوع است، به سـرنـوشت امتــي خـاتمـه مي‌دهــد، و ديگــران را از شــر آن امــت راحــت مي‌كنــد.

هــم‌چنــــان كــه فــــرمــــوده:

«وَ رَبُّكَ الْغَنِيُّ ذُوالرَّحْمَةِ اِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَ يَسْتَخْلِفْ مِنْ بَعْدِكُـمْ ما يَشآءُ كَمآاَنْشَأَكُمْ مِنْ ذُرِّيَّةِ قَوْمٍ ءَاخَرينَ،» (133 / انعام)

دقــت در جملــه «وَ رَبُّــكَ الْغَنِــيُّ ذُوالرَّحْمَةِ ـ پروردگار تو بي‌نيــاز و داراي رحمـت است،» را فرامـوش نفـرمـائيـد.(1)

سنت الهي ابتلاء و انتقام