احکام حقوقی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 161

ـ «لا يَغُــرَّنَّــكَ تَقَلُّبُ الَّـذينَ كَفَرُوا فِي الْبِلادِ. مَتاعٌ قَليلٌ ثُمَّ مَأْويهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمِهادُ.» (196 و 197 / آل‌عمران)(1)

غلبه عوامل سعادت بر عوامل شقاوت (389)

غلبـــه معنــويـات

دوم اين كه غلبه معنويات غير غلبه جسمانيات است، چون غلبه جسمانيات اين است كه مسلط بر افعال شود، و آن را منقاد و مطيع قاهر و غالب سازد به اين معنا كه حريت اختيار را سلب نموده، كره و اجبار را گسترش دهد، همان‌طور كه عادت سلاطين مستبد و غالب همين است، كه بعد از غلبه عده‌اي را مي‌كشند، جمعي را اسير مي‌كنند، و در بقيه به دلخواه خود تحكم و زورگوئي روا مي‌دارند. از سوي ديگر تجربه و حكم و برهان هم دلالت دارد بر اين كه فشار و كره و دوام ندارد، در مثل مي‌گويند به نيزه مي‌توان تكيه داد اما روي نيزه نمي‌توان نشست، و سلطه اجانب هيچ‌وقت بر امت‌هاي زنده استقرار دائمي نيافته، بلكه در گرو چند روزي اندك است!

(390) احكام حقوقي

به خلاف غلبه معنويات كه دل‌هائي يافت مي‌شود تا در آن منزل گيرد، و افرادي معتقد و مؤمن به آن بار مي‌آورد، و معلوم است كه نه ما فوق ايمان تام درجه‌اي هست، و نه چون احكام آن حصني است، وقتي ايمان به يكي از امور معنوي در دل پيدا مي‌شود، هر چند كه روزي و برهه‌اي از زمان نگذارند ظهور كند، بالاخره روزي خودنمائي خواهد كرد، و دهري طولاني حكومت خواهد كرد، و به همين جهت است كه مي‌بينيم دولت‌هاي بزرگ و جوامع زنده امروز كمال اعتنا را به مسأله تبليغ دارند، بيش از آن مقداري كه به ارتش و سلاح‌هاي جنگي اعتنا به خرج مي‌دهند، چون مي‌دانند كه ســلاح معنــوي شـديـدتـر از سـلاح ارتـش اسـت.

تازه اين در معنويات صوري و موهوماتي است كه مردم در شؤون اجتماعي خود

غلبه معنويات (391)

به آن اعتقاد دارند، و امور موهوم هم از حد خيال و وهم تجاوز نمي‌كند، حال ببين غلبه و دوام معنويات حقيقي كه خداي سبحان بدان دعوت مي‌كند و از نهاد خود بشر سرچشمه مي‌گيرد چقدر است و چقدر ريشه دار است !(1)