احکام حقوقی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 163

ـ «وَلاتَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فيسَبيلِ‌اللّهِ اَمْواتٌ بَلْ‌اَحْياءٌ وَلكِنْ لاتَشْعُرُونَ،» (154 / بقره)

پس مؤمن در هر حال و هميشه منصور و غير مغلوب است، حال يا هم در ظاهر و هـم در بـاطـن، و يـا تنهـا در بـاطـن هم‌چنــان كــه فـرمـود:

ـ «قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنآ اِلاّ اِحْدَي الْحُسْنَيَيْنِ!» (52 / توبه)

از اين جا روشن مي‌شود كه حق در دنيا غالب است، هم در ظاهر دنيا و هم در باطن آن، اما در ظاهر براي اين كه عالم خلقت همان‌طور كه توجه فرموديد نوع انساني را تكوينا به سوي حق و سعادت هدايت مي‌كند، و به زودي بشر را به هدف نهائي مي‌رساند، آري غلبه‌اي كه به ظاهر از باطل مي‌بينيم، تاخت و تازهائي بي‌داوم است كه نبايد بدان اعتنا كرد، و بايد دانست كه تاخت و تاز باطل همواره مقدمه‌اي است براي

(394) احكام حقوقي

ظهور حق، رشته زمان هم كه به آخر نرسيده و روزگار هنوز تمام نشده و نظام هستي هم هرگز شكست نمي‌خورد، و اما اين كه گفتيم در باطن هم غالب است، براي اين كه حجت و دليل قاطع هميشه با حق است و باطل هيچ دليلي ندارد.

و اما اين كه گفتيم: قول و فعل حق عبارت است از قول و فعلي كه متصف به صفات جميله‌اي چون ثبات و بقا و حسن باشد، و قول و فعل باطل آن است كه متصف به صفات ناپسند چون تزلزل و زوال و قبح و بدي باشد، وجهش همان است كه در بحث‌هاي گذشته به آن اشاره كرديم و گفتيم از آيه: «ذلِكُمُ‌اللّهُ رَبُّكُمْ خالِقُ كُلِ‌شَيْ‌ءٍ،» (62 / مؤمن) و آيه شريفه: «اَلَّذي اَحْسَنَ كُلَّ شَيْ‌ءٍ خَلَقَهُ،» (7 / سجده) و آيه «مآ اَصابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللّهِ وَ مآ اَصابَكَ مِنْ سَيِّئَة فَمَنْ نَفْسِكَ،» (79 / نساء) استفاده مي‌شود كه سيئات و بدي‌ها اعدام و بطلان‌هائي هستند كه مستند به خدا نمي‌باشند، زيرا هستي مستند به خداي

غلبه حق بر باطل (395)

فاطر و مفيض وجود است، نه نيستي‌ها، به خلاف حسنات كه چون به حكم آيات مذكوره مستند به خدايند، امور وجودي هستند، و به همين جهت است كه فعل و قول حسن منشأ هر جمال و منبع هر خير و سعادت از قبيل ثبات و بقا و بركت و نفع است، و بر عكس قول و فعل بد منشأ هر زشتي و منبع هر بدبختي است. و خداي تعالي در همين باره مي‌فرمايد:

ـ «اَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَسَالَتْ اَوْدِيَةٌ بِقَدَرِها فَاحْتَمَلَ السَّيْلُ زَبَدا رابِيا وَ مِمّا يُــوقِــدُونَ عَلَيْــهِ فِي النّارِ ابْتِغاءَ حِلْيَةٍ اَوْ مَتعٍ زَبَدٌ مِثْلُهُ كَذلِكَ يَضْرِبُ اللّهُ الْحَقَّ وَ الْبطِلَ فَاَمَّا الزَّبَدُ فَيَـذْهَــبُ جُفآءً وَ اَمّا ما يَنْفَعُ النّاسَ فَيَمْكُثُ فِي‌الاَْرْضِ.» (17 / رعد)(1)