احکام حقوقی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 42

حكمي كه مايه تماميت دين و استقرار آن بود! (103)

آن را تبليغ نكني آن را تبليغ نكرده‌اي، و معلوم است كه اين كلامي است لغو و از ساحت مقدس خداي حكيم دور، پس مراد اين است كه اين حكم را تبليغ كن و گرنه اصل دين و يا مجموع آن را تبليغ نكرده‌اي، و اين يك معناي صحيح و معقولي است.

در اين جا اين سؤال پيش مي‌آيد كه اين چه تكليفي است كه لازمه تبليغ نكردن آن به تنهايي اين است كه اصل دين و مجموع آن تبليغ نشده باشد؟ و ممكن است كسي هم در پاسخ بگويد: اين بدان جهت است كه اصولاً احكام دين همه به هم پيوسته و مربوطند و بين آن‌ها كمال ارتباط و بستگي بر قرار است، به‌طوري كه اگر در يكي از آن‌ها اخلال شود در همه اخلال شده است، مخصوصا اگر اين اخلال، در تبليغ آن فرض شود، براي اين كه ارتباط بين احكام در ناحيه تبليغ شديدتر و كامل‌تر از ناحيه عمل است، ليكن جواب آن سؤال اين نيست، و اين جواب با اين كه در جاي خود حرف صحيحي است،

(104) احكام حقوقي

ليكن با ظاهر جمله‌اي كه در ذيل آيــه مــورد بحــث است يعني جمله: «وَ اللّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النّاسِ اِنَّ اللّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكفِرينَ،» سازگار نيست، زيرا از اين جمله استفاده مي‌شود كه مخالفين اين حكم از مسلمان‌ها نبوده و مخالفتشان هم مخالفت علمي نبوده است، بلكه كساني با اين حكم مخالفت كرده و يا خواهند كرد كه يا كافر باشند و يا از دين بيزاري جسته و مخالفتشان هم مخالفت اساسي است، كساني كه با تمام وسايل براي ابطال و بي‌اثر گذاردن اين حكم خواهند كوشيد، و لذا خداوند وعده مي‌دهد كه رسول خود را به زعم آن‌ها ياري نموده و فعاليت‌هاي آن‌ها را خنثي خواهد كرد، و در كارشان و به سوي هدفشان هدايت نخواهد نمود.

علاوه بر اين، اين مخالفت را نمي‌توان مخالفت عملي دانست، براي اين كه احكام اسلام همه در يك درجه از اهميت نيستند، مثلاً بعضي از واجبات دين از كمال مصلحت

حكمي كه مايه تماميت دين و استقرار آن بود! (105)

به مثابه عمود دين‌اند، و بعضي به اين درجه نيستند، مانند دعا در وقت ديدن هلال، كمااين‌كه در محرمات هم اين تفاوت ديده مي‌شود، و همه در يك مرتبه از مفسده نيستند. مثلاً يكي زناي محصنه است و يكي نگاه به نامحرم، و اين هر دو حرام است ليكن آن كجا و اين كجا، پس نمي‌توان گفت اگر كسي مثلاً دعاي در وقت ديدن ماه نو را نخواند ولو همه عبادت‌هاي واجبه را انجام داده باشد و يا به نامحرم نگاه كند و لو از تمامي محرمات ديگر پرهيز كرده باشد هيچ يك از احكام اسلام را امتثال نكرده است.

بنــابــراين تــرس رسول‌اللّه را نمي‌تــوان توجيه كرد، زيرا مخالفت يك يك احكام چيــزي نيســت كــه رســول‌اللّه صلي‌الله‌عليه‌و‌آله از آن بتــرســد، و خــداونــد هم او را به نگهداري از شر آن مخالفت‌ها وعده دهد.

بنابراين جاي ترديد نيست كه اين حكم حكمي است كه حائز كمال اهميت است