احکام حقوقی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 75

قصاص قتل نفس، قطع عضو، و جراحات

سياق اين آيه مخصوصا با در نظر گرفتن جمله: «وَالْجُرُوحَ قِصاصٌ،» دلالت دارد بر اين كه مراد از اين آيه بيان حكم قصاص در اقسام مختلف جنايات يعني قتل نفس و قتل عضـو و زخـم وارد آوردن است. منظـور از نـاس كـل بشـر اسـت.

در باب قصاص، نفس در مقابل نفس و چشم در مقابل چشم و بيني در مقابل بيني قرار مي‌گيرد. و هم‌چنين هر عضوي كه جاني از يك انسان سلب كند همان عضو از خودش گرفته مي‌شود. جان جاني در مقابل جاني كه تلف كرده از او گرفته مي‌شود، و چشم جاني در مقابل چشم مجني عليه از كاسه درمي‌آيد، و بيني جاني در مقابل بيني مجني عليه، و گوش جاني در برابر گوش مجني عليه، و هم‌چنين دندانش در برابر دندان

(190) احكام حقوقي

او سلب مي‌شود، و زخمي برابر زخمي كه به مجني عليه وارد آورده بر او وارد مي‌آورند.

و دركوتاه‌ترين سخن با جاني همان معامله‌مي‌شودكه او را با مجني‌عليه كرده است.(1)

عفو جاني، و گذشت از حق قصاص

«فَمَنْ تَصَدَّقَ بِه فَهُوَ كَفّارَةٌ لَهُ...،» يعني كسي كه از اولياي قصاص مثلاً ولي مقتول و يا خود منجي عليه كه چشمش و يا عضو ديگرش را از دست داده و يا جراحتي برداشته از جرم جنايت‌كار بگذرد و او را ببخشد و از قصاص كه حق او است صرف‌نظر كند اين

عفو جاني، و گذشت از حق قصاص (191)