تغییرجنسیت : از منظرفقه و حقوق صفحه 109

مرحله اول: نگارش تحریر الوسیله و بیان مسأله تغییر جنسیت

مرحله دوم: استفتای جدید از امام خمینی (ره)

مرحله سوم: قواعد و مقررات پزشکی قانونی

مرحله چهارم: رأی اداره حقوقی دادگستری جمهوری اسلامی ایران

مرحله پنجم: صدور شناسنامه جدید پس از تغییر جنسیت

مرحله ششم: دیدگاه فقها و مراجع شیعه درباره تغییر جنسیت

اینک در ذیل، هر یک از مراحل پنج گانه فوق را توضیح می‌دهیم:

مبحث اول: نگارش کتاب تحریر الوسیله و بیان مسأله تغییر جنسیت

گفتار اول: بیان اهمیت مسأله

این مرحله متأسفانه از سوی عده‌ای از نویسندگان و اصحاب جراید مورد غفلت قرار گرفته است. هر گاه از تاریخچه تغییر جنسیت در ایران سخن به میان می‌آید، به فتوای امام خمینی (ره) که در سال 1364 ش. صادر شده است، به عنوان «سرآغاز تغییر جنسیت» در ایران اشاره می‌شود؛ در حالی که 22 سال قبل از این تاریخ، امام خمینی با صراحت تمام، مسأله عدم حرمت تغییر جنسیت و برخی مسایل دیگر را مطرح نموده بودند.

توضیح آن‌که مرحوم امام خمینی در سال 1343 ش. از سوی شاه ایران و در پی حوادث خونین پانزده خرداد و آغاز نهضت اسلامی، از قم به ترکیه تبعید شدند. در مدت اقامت ایشان در شهر «بورسا»- یکی از شهرهای ترکیه- کتابی به نام تحریر الوسیله، و در دو جلد به نگارش در آوردند که در اواخر جلد دوم، حدود ده مسأله مهم در باب مباحث فقهی تغییر جنسیت مطرح کرده‌اند. این کتاب، چهار سال بعد، یعنی در سال 1347 ش. در نجف اشرف به چاپ رسید. به نظر نگارنده، دیدگاه امام خمینی در این کتاب، سرآغاز مباحث فقهی و حقوقی تغییر جنسیت در جهان است و با جرأت می‌توان گفت: قبل از ایشان، هیچ فقیه یا دانشمندی این مباحث را مطرح نکرده است. دیدگاه امام خمینی در تحریر الوسیله مهم‌ترین منبع فقهی برای تبیین جایگاه حقوقی